Núi Asama phun lửa
tháng 8 năm 2019
Đùng!
Một tiếng động thật to vang
ra khắp mặt đất, làm rung rinh nhà cửa và khiến mấy cánh
cửa sổ kêu lách cách như sắp vỡ.
-Nổ rồi!
Reo lên vì mừng rỡ, cậu Sakio
phóng ra trước hiên nhà.
Trong lùm cây tạp nhạp ngoài
sân, có tiếng mấy con chim trĩ đang quang quác gọi nhau tán
loạn.
Đây là lần đầu tiên vào
mùa hè năm nay, núi Asama [1]
có vụ nổ lớn như thế.
Từ miệng núi lửa, trong cột
khói vừa mới bốc lên, những đốm lửa bay lên theo như pháo
bông. Điện quang hay thạch hỏa là đây chăng [2]?
Dù vậy, cha và mẹ của Sakio
vẫn ngồi nguyên trên ghế trong gian phòng yên tĩnh và ngắm
ngọn núi đang phun lửa. Bởi vì từ căn phòng đó họ có
thể nhìn thấy đỉnh Asama mà không cần phải ra tới ngoài
hiên.
Ở thành phố Karuizawa [3]
này, tùy theo điều kiện vị trí có thể nhìn thấy núi Asama
hay không mà giá nhà đất có thể cao hoặc thấp. Người đến
đây mướn biệt thự để ở hay khách ghé qua chơi lúc nào
cũng có thói quen bắt đầu như câu chào khi hỏi thăm về
những vị trí có thể ngắm được núi Asama.
Tự ngày xưa, ngọn núi nổi
tiếng này không chỉ lúc ẩn lúc hiện đằng sau lớp mây
hay sương mù mà còn là một hỏa sơn đỉnh trọc, tùy theo
thời giờ trong ngày và tùy theo mùa, không ngừng thay đổi
dáng vẻ.
Biệt thự của gia đình Sakio
nằm trên một ngọn đồi, nhìn về hướng Nam nhưng vì từ
phía Tây của ngôi nhà có thể thấy núi Asama mà bờ dốc
cũng thoai thoải nên họ đã chặt sạch lùm cây tạp nhạp
nằm ở hướng đó. Tuy nhiên, để che bớt ánh nắng chiều
từ phía Tây, họ đã giữ lại một cây du cổ thụ.
Cây du này chỉ độc mỗi một
mình, không có gì vướng vít chung quanh nên cành lá cứ thoải
mái vươn ra và đầu cành rủ la đà xuống bốn bên, cho cảm
tưởng là nó còn to hơn cả ngôi nhà. Những chiếc lá nhỏ
của nó đã vội rung lên trước những cơn gió nhẹ vốn chưa
đủ làm người ta se lạnh. Hồi Sakio còn nhỏ, mỗi mùa hè,
cậu thường ngồi dưới tàng như cây dù xanh của cây du cổ
thụ này để tưởng tượng ra bầu không khí của những truyện
thần tiên. Dưới gốc cây có đặt cái ghế bằng mây, Sakio
còn nhớ là ngày xưa ở đó, mình được mẹ ôm vào lòng,
cùng ngắm mảng trời xanh hiện ra sau vòm lá.
Từ khi Sakio còn bé, mỗi lần
ngọn Asama phun lửa, cậu lại chạy ra ngoài hàng hiên làm
cho bố mẹ phải phì cười. Lý do cậu hành động như vậy
thì ngay chính cậu cũng không sao hiểu nổi.
Để có thể nhìn thấy núi
Asama, hàng hiên ngôi nhà của Sakio đã được cất theo đường
vòng và chạy từ phía Nam qua phía Tây. Cây du tuy nằm ở phía
Tây nhưng hơi xế qua phía Nam. Còn Asama thì hiện ra ở bên
phải. Ngọn núi này nằm ở phía Tây và lệch qua hướng Bắc
một chút.
Lúc Sakio phóng ra ngoài hàng
hiên là một đêm có trăng.
Cậu ngẩng đầu nhìn cột
khói đang bốc lên dưới ánh sáng của vầng trăng trong vắt
đến từ xa dưới một bầu trời yên tĩnh và sâu thăm thẳm.
Ngọn khói ấy như được kết tụ bằng những phiến đá
cực kỳ lớn, đặc và đen kịt, bay cao, tưởng chừng có
những bàn tay lực lưỡng đang nâng chúng lên từ lòng đất.
Sau tiếng nổ tung kia, thật không ai có thể nghĩ rằng đây
là khói cả vì chúng hiện ra như một sức mạnh kinh hoàng
được cô keo thành chất rắn.
Bay lên một độ cao hàng mấy
nghìn thước và che kín cả bầu trời, gieo rắc than tro ra
đến mấy dặm ở ngoài xa, cái khí thế hung hăng đó như
vừa mới được bắn ra từ một nòng đại bác chôn sâu dưới
lòng đất. Sức mạnh ghê gớm này chỉ có thể thấy được
khi nó hiện ra bằng hình thể chứ không bằng một phương
tiện nào khác.
Không giống bão tố hay sóng
thần, người ta có thể ngắm được sức mạnh đó trong sự
yên tĩnh vì nó đã đọng lại thành khối.
Các nhà nhiếp ảnh khi muốn
miêu tả cảnh tượng của núi Asama thường thu hình khi hỏa
sơn đang phát nổ hay liền ngay sau đó. Sakio cũng không làm
gì khác hơn họ.
Nếu đợi đến khi khói đã
bay lên cao hay tản mác ra theo chiều ngang thì không còn hứng
thú gì để ngắm nghía nữa. Lúc đó sự căng thẳng đã mất
đi và cái hấp dẫn của núi cũng không còn. Sẽ hết thấy
những tia chớp nháng như pháo bông vốn chỉ xuất hiện khi
núi đang phun khói.
Khi chứng kiến cảnh đỉnh
núi nổ tung, người ta thường quên đi cái sợ và chỉ thấy
thích thú. Sau đó, nhìn ngọn khói bốc lên che kín cả bầu
trời, họ mới thấy chỉ có nỗi sợ hãi là còn sót lại.
Có thể nói ban đầu, con người
đã tỏ ra mạnh mẽ như phản ứng chống lại sức mạnh của
thiên nhiên mà đột nhiên họ phải đụng độ nhưng về sau,
phản ứng đó đã yếu đi. Hôm nay, vừa nghe một tiếng đùng
là Sakio đã phóng ra ngoài nên có thể nói cậu đã chứng
kiến một cảnh núi phun lửa lý tưởng.
Trên bầu trời có trăng của
vùng cao nguyên, cảm giác nặng nề đến từ cột khói dày
đặc như nham thạch mỗi lúc một mạnh thêm. Lúc đó còn
là ban đêm, nhất định có nhiều người thấy được cảnh
ấy. Thế nhưng lòng Sakio lại bị xâm chiếm bởi một tình
cảm cô đơn. Cậu tự hỏi, ngoài mình ra không biết còn có
ai khác đang nhìn cảnh tượng núi đang phun lửa đây không.
Phải chăng thần linh ở dưới lòng đất đang nổi cơn thịnh
nộ trước sự thờ ơ của những người đang sống trong khoảng
không gian tịch mịch này.
Bất đồ, thế giới chung quanh
cậu bỗng chìm vào trong im lặng như một cánh đồng đóng
băng.
Sakio đưa tay ôm lấy cây cột
gỗ tròn ngoài hàng hiên và nhìn ra khắp nơi, cậu không hề
chớp mắt. Khói do núi lửa phun ra giờ đây đang quyện lấy
nhau, kéo lê thê thành một dãi dài và vươn lên cao mãi. Tuy
có vẻ như bị cầm chân bên dưới nhưng đám khói ấy cũng
phải bay lên ít nhất với một tốc độ 20 mét trong vòng
1 giây, như thế chỉ cần 1 phút thôi là nó có thể đạt
tới một độ cao nghìn thước.
May là lúc ấy trời đứng
gió cho nên khói chỉ bay thẳng tắp như một cột mây và cuối
cùng tỏa thành hình tai nấm ở trên đỉnh. Thế rồi làn
khói ấy lan ra khắp bầu trời và trùm lên cả vùng không
gian ngay trên đầu Sakio.
Vầng trăng đang nằm ở phía
Đông nghĩa là ngược lại hướng của làn khói từ phía Tây
lan tới.Trên tầng không, nơi ánh sáng của vầng trăng gặp
gỡ làn khói do núi lửa phun ra, có một dãi sương mù nhàn
nhạt đang vắt ngang và trôi bồng bềnh.
Đám khói dày khi nãy đã bắt
đầu tản mác. Từ vầng mây khói được ủ trong một thứ
ánh sáng nhợt nhạt, Sakio cảm thấy có một sự đe dọa sắp
giáng xuống. Vừa vặn lúc ấy, bàn tay của Hiroko nhẹ nhàng
đặt trên vai cậu.
Sakio chợt có ý nghĩ là hương
thơm của cô gái này sao mà giống như cái mùi đến từ ngọn
núi lửa thế. Có phải vì vậy chăng mà cậu đã để lòng
mình dàn trải khi đứng nhìn quang cảnh ngọn núi lửa đang
phun.
Sakio cảm thấy mình vừa hít
đượ cái mùi thân thể của Hiroko vào tận một nơi rất
sâu trong lồng ngực và lấy làm lạ về ý nghĩ đó. Vai cậu
run lên.
Hiroko nói như muốn chia sẻ
với cậu tâm cảnh của mình:
-Sợ ghê há!
-Đâu? Em không sợ!
Tuy nhiên, Sakio nghe giọng nói
của mình hơi nâng cao như đang hưng phấn nên cậu chợt cúi
mặt xuống.
Lùm cây nơi mấy con chim trĩ
đang kêu ầm ĩ, ánh sáng vầng trăng đang cố xuyên qua đám
là dày nhưng mặt đất vẫn còn đầy bóng tối.
Sakio lại ngẫng mặt nhìn trời.
-Sợ ghê há!
Hiroko lại thì thầm câu nói
ban nãy thêm lần nữa
Chòm mây đến từ cột khói
đen giống như cái màn của điềm gở đã ngăn chặn ánh sáng
của vầng trăng và bắt đầu buông xuống. Sakio vẫn dửng
dưng:
-Em chả thấy sợ gì cả.
-Thật sao? Sakio thích xem núi
phun lửa lắm, phải không?
-Không hẳn. Có gì đâu mà
thích.
-Ủa! Vậy mà hồi nãy bác
gái kể cho mình như thế đó! Nghe nói Sakio chạy ra ngoài để
xem nữa kia. Bác còn cười, bảo cái thằng nhỏ kỳ cục.
Hiroko nói như người ta nói
với một đứa trẻ con nhưng bằng cái giọng của một người
đang nói chuyện với người mình yêu. Cô cũng bị chấn động
bởi trận núi phun lửa vừa rồi và một nỗi sợ hãi mà
cô không biết có liên quan gì với nó hay không đang xâm chiếm
lòng cô.
Sakio vẫn không nói gì.
Cái giọng con gái ngọt ngào
của Hiroko đã thấm vào lòng Sakio. Bất chợt cậu cảm thấy
buồn. Bao kỷ niệm của thời thơ ấu như chực quay về.
Hiroko dùng ngón tay của mình
đang đang đặt trên vai Sakio để ra hiệu:
-Thôi tụi mình vào nhà đi
nhé!
-Ờ!
-Thế nhưng Sakio không động
đậy.
-Còn muốn đứng đây xem cho
đến khi nào hở? Coi bộ thích à?
Thế nhưng Hiroko cũng vậy,
cô cứ đứng nguyên một chỗ.
-Mẹ của Sakio không dễ đâu
nhen.
Cô nói thế và hơi cười.
-Bác nhìn Hiroko rồi than sao
mà da con bắt nắng dễ thế! Nếu mẹ con còn, chắc sẽ không
cho con chơi ten-nít nữa đâu. Bác nói về mẹ Hiroko như vậy
đó. Làm mình đứng dậy bỏ đi. Rồi bác thở hắt ra như
biết vừa nói ra một điều gì thất thố. Mình bỏ đi như
thế cũng bậy thật. Mắc cỡ quá! Thôi hai đứa cùng vào
nhà đi!
-Chớ mẹ chị Hiroko mất hồi
nào?
-Mẹ mình hở?
Hiroko định dùng ngón tay đặt
trên vai Sakio để trả lời:
-Lúc đó mình bảy tuổi. Năm
mới vào tiểu học mà.Tại sinh sớm [4].
Sakio thấy rõ mồn một cái
mềm mại của ngón tay cô gái. Chỗ đó ấm nóng. Hơn nữa,
trên áo lót mùa hè, cậu chỉ mặc mỗi tấm sơ-mi trắng.
Khi nghĩ rằng xương bả vai mình có thể đang chạm phải ngón
tay của Hiroko, má cậu bỗng nóng bừng.
-Không lẽ ba má Sakio lấy làm
lạ về chuyện của mình lắm sao?
Hiroko nói mà như lẩm bẩm
một mình.
Sakio không trả lời. Và cũng
không định trả lời. Và nếu trả lời, cậu phải dẹp bỏ
tính e thẹn của một gã con trai mới lớn.
-Bác có vẻ ngạc nhiên. Bác
tưởng mình đến để nói điều gì với bác.
Tuy Sakio vẫn giữ im lặng nhưng
đúng vào lúc có một nỗi bực tức nhè nhẹ đối với Hiroko
dậy lên trong lòng cậu thì bỗng ghe tiếng rào rạo của vật
gì đập vào mái tôn giống như mưa đá hạt to đang rơi xuống.Tiếng
mưa đá đó gợi cho cậu một sự trống vắng buồn bã.
-Ối cha! Coi kìa!
Hiroko sợ hãi, tay ôm lấy vai
Sakio.
Tiếng động mỗi lúc càng
nhiều. Có những hòn đá nhỏ đang lăn long lốc trên mái nhà.
Nó rơi cả lên những chòm lá của bụi cây tạp nhạp ngoài
vườn.
-Sakio ơi, nguy hiểm quá!
Hiroko chực lui lại đằng sau
nhưng Sakio đã cản:
-Ồ! Không sao đâu. Mấy hạt
cát núi lửa này hơi to tí thôi.
-Cát à? Đâu phải cát! Đá
đó!
-Ừ. Nhưng lớn cỡ này chỉ
được goi là "cát hỏa sơn" thôi. Hễ nhỏ dưới 3 li thì
gọi là cát mà.
-Chu cha!
Hiroko ra vẻ ngán ngẫm.
Nỗi lo âu đến từ nóc nhà
và khu rừng cây như đang ùa tới và muốn ép vào họ. Thêm
vào đó, tiếng rơi kia lúc thưa lúc nhặt làm hai người càng
thấy khó chịu.
Hiroko co người lại, cứng
đờ.
Lúc đó họ nghe tiếng mẹ
của cậu con trai đang gọi: Sakio! Sakio!
-Này, Sakio, nghe kìa!
Hiroko run rẩy nói và đưa thêm
một bàn tay nữa quàng lên vai Sakio, còn thân hình cô như buông
về phía sau.
-Không được đâu. Thiệt đó!
-Được mà!
Sakio lách người ra thật mạnh.
-Coi kìa!
Cả thân hình Hiroko lảo đảo:
- Người gì mà dễ ghét!
Cô bèn rời Sakio ra và nhìn
vào mặt cậu:
-Này! Sakio khóc hở? Sao vậy?
Ngay khi vừa nghe câu nói đó,
Sakio bỗng không còn giữ được nước mắt. Cậu để cho
nó lăn trên gò má.
Hiroko lại đặt tay lên vai
Sakio lần nữa.
-Có chuyện gì vậy? Xin lỗi
nghen. Mình làm Sakio buồn à?
-Không. Không phải vậy.
-Chớ sao thấy buồn kìa.
-Không buồn đâu.
-Buồn chớ còn gì nữa!
Chính Sakio cũng không còn hiểu
được mình. Cậu không rõ vì sao mình lại muốn khóc.
Có lẽ từ khi nghe tiếng những
viên đá rơi trên nóc nhà, cậu hụt hẫng như vừa đánh mất
một cái gì từng chống đỡ cho mình.
Lý do tại sao đôi mắt cậu
chứa ngần ấy nước mắt thì có lẽ ngay Hiroko cũng không
thể nào ngờ. Nó chỉ truyền đến cho cô cái tình cảm trong
trắng của một thiếu niên.
Tuy nhiên cô lại có cảm tưởng
là những giọt nước mắt của cậu con trai 15, 16 tuổi này
cũng đến từ tấm lòng ích kỷ khó thương của cậu ấy
nữa.
Thấy như đang có một gánh
nặng đè trên người mình, cô bèn đứng nép vào bên cạnh
Sakio.
Sakio nói:
-Tro rơi xuống rồi kìa!
Đá núi lửa chỉ còn rơi thưa
thớt. Bắt đầu có tiếng của những đợt tro lặng lẽ trút
xuống từ những vòm lá.
-Ờ hớ. Đã đến lượt tro
rơi. Chắc an toàn rồi.
-Phải.
-Phần Sakio cũng đã đỡ rồi
phải không.
Cô không thấy tiếng ai trả
lời mình..
Sakio ngẫng mặt nhìn trời
và nói:
-Tro bay đến tận ngoài xa nhỉ?
Lớp tro dày và nặng như lớp
sương mù bị vẩn đục dưới ánh sáng của đêm trăng lại
càng thêm mờ nhạt. Hai người lắng tai nghe tiếng bụi tro
đang sa xuống cánh rừng.
Hiroko vừa chăm chú nhìn khuôn
mặt của Sakio vừa nói như thầm thì:
-Tiếng tro rơi xào xạc xạc
xào nghe dễ thương ghê! Thôi, mình về. Hết khóc rồi chớ
gì?
Sakio vẫn nín thinh.
Đứng bên ngoài cửa sổ, Hiroko
chào từ giã cha mẹ Sakio. Bà mẹ ra ngoài hàng hiên, bảo rằng
tro đã hết rơi rồi và mấy lần muốn cầm khách. Thế nhưng
Sakio đã lên tiếng:
-Mẹ ơi, cho con mượn cái dù
cánh dơi (kômori-gasa)!
-Ờ, phải đó.
Rồi bà gọi chị giúp việc
mang cây dù đen ấy ra.
-Mẹ ơi, cho con thêm một cây
nữa chứ!
-Ờ ờ...Thằng Sakio này, con
đưa chị về nghe!
-Dạ thôi, được rồi mà bác.
Không sao đâu!
Vừa nói, Hiroko vừa tiến ra
mảnh sân nơi có mấy bụi cây rồi đi xuống ngọn đồi.
Sakio đuổi theo sau.
Nghe tiếng chân của cậu, Hiroko
bèn dừng lại dưới một cây hồ đào (kurumi) thật lớn để
đứng chờ.
-Cảm ơn Sakio. Đưa mình tới
phố luôn nhé!
Nói thế xong, Hiroko bèn giương
dù che cho Sakio.
-Không cần dù sao hở?
-Em cũng có dù mà!
-Được thôi.
-Để cầm dù cho!
-Thiệt hả?
Hiroko bèn lấy cây dù đang
cầm trao cho Sakio.
-Mùa hè năm ngoái, lúc có vụ
nổ thật lớn, muốn ra ngoài vườn, phải chổng ngược cái
dù lên trời mà đi đó.
-Để hứng tro à?
-Phải rồi. Hứng được đến
một phần ba thúng lận.
Hai người vừa đi vừa nói
chuyện, bỗng nhiên Hiroko lại đưa tay ra ôm nhẹ lấy vai Sakio.
Với cách này thì việc đi chung một chiếc dù sẽ gọn gàng
hơn nhưng rốt cuộc cử chỉ của cô gái chỉ làm cho Sakio
càng trở nên ít lời.
Hiroko nói một cách dịu dàng:
-Sao vậy? Buồn trở lại rồi
à?
Rời con đường nhỏ trong rừng
và băng qua cây cầu, họ ra đến một con đường lớn đang
chìm dưới ánh trăng mờ.
Sakio hỏi thật nhanh một câu:
-Tại sao chị Hiroko lại đi
lấy chồng?
Hiroko khựng người nhưng rồi
đáp với một nụ cười trong sáng:
-Ôi chao! Việc mình lấy chồng
bộ lạ lùng lắm sao?
-Tại đi lấy người không
quen biết.
Sakio nói mà như muốn xua đuổi
một ý tưởng đang vướng víu trong lòng. Giọng của cậu
tiếp tục nghẹn ngào.
-Chị Hiroko có bao nhiêu người
thương đó chớ! Em đây cũng biết là ai nữa. Thế mà...
-Ờ nhỉ? Thế mà lại đi lấy
người không quen biết
Hiroko cũng nói như con két đang
lập lại một điệp khúc:
-Quả là đúng như vậy.
-Em thấy chuyện đó lạ lùng
không sao chịu nổi.
Sakio nói mà như muốn trút
một cơn giận. Cậu rụt vai lại và hất cánh tay của Hiroko
ra.
Hình như giờ đây, Sakio đã
biết nghĩ là cậu không thể cho phép một người sắp đi
lấy chồng cái quyền được quàng tay ôm vai mình nữa.
Dịch
ngày 13 tháng 10 năm 2020
Thư mục tham khảo:
Kawabata Yasunari, Yuku Hito (Người
đi, 1940) trích Tuyển tập Aisuru hitotachi (Những người tôi
yêu), Shinchô Bunko, Tôkyô xuất bản, sơ bản 1951, bản sử
dụng: ấn bản lần thứ 82 năm 2017. Nguyên tác Nhật ngữ.
[1]
- Asama, ngọn núi lửa nổi tiếng từ xưa và vẫn còn hoạt
động gần đây, thường được ca tụng trong cổ văn (thơ
Waka,Truyện Ise) cũng như trong tác phẩm cận đại, là một
khung cảnh lãng mạn thích hợp cho những câu chuyện tình.
[2]
- Điện quang thạch hỏa: chữ được thấy dùng trong kinh Phật.
[3]
- Thành phố nghỉ mát thuộc tỉnh Nagano, không xa Tokyo, ở
cao độ 950m.
[4]
- Có lẽ là sinh vào cuối năm trước nên bị lỗ nếu so với
năm học ở Nhật vốn bắt đầu từ tháng 4.
***
|