Sử thi Illiade - Thi hào Homère
Thiên trường ca bất tử của nhân loại
(bài 5)

Nhất Uyên Phạm Trọng Chánh
chuyển ngữ thơ lục bát

THI CA KHÚC IV
VI PHẠM THỎA ƯỚC THỀ NGUYỀN - AGAMEMNON CHUẨN BỊ TIẾN CÔNG

Tinh ranh, lắc léo cuộc chơi,
Ý Thần kỳ diệu chẳng ai đo lường.

Hai câu thơ Homère nói lên những tình huấn xãy ra vượt khỏi ý muốn của con người. Nguyễn Gia Thiều trong Cung Oán Ngâm Khúc cũng đã viết: Trẻ Tạo Hóa đành hanh quá ngán, Chết đuối người trên cạn mà chơi. Tạo hoá như đứa trẻ con, vô tình đối với người trần như con dế, con kiến... Trong Sử Thi Iliade, thi hào Homère đã cho hai Thế giới Thần, và Thế giới Người xảy ra cùng một lúc và tác động lẫn nhau. Cõi Trần là cuộc chiến thành Troie, máu đổ xương rơi, bao khổ đau chỉ vì cõi Thần ba Thần: Héra, Athéné, Aphrodite tranh nhau: Ai là người đẹp nhất ? Điều lạ lùng là cõi thần bất tử, vô thủy vô chung, thần tiên là các bậc hoàn hảo, thánh thiện, tuyệt mỹ mà tranh nhau làm NGƯỜI đẹp nhất. Vệ Nữ là vị nữ thần đẹp nhất cõi Thần mà lại đi tranh đua việc này vì quả táo của thần Bất Hòa giữa tiệc cưới cha mẹ Achille ! Cõi Thần là những bí ẩn, người trần chưa cắt nghĩa được, những điều các nước Á Đông cho là Mệnh Trời, Trời làm.. Cuộc đời xoay vần, xưa nay chưa có triều đại nào đứng vững ngàn năm (trừ Nhật Bản), thế cục Trung Quốc quanh quẩn, xoay vần hết chia rồi đến hợp, hết hợp rồi lại chia. Trong thơ Homère thế giới Thần, lại đầy tính xấu của con người : tranh nhau, ganh ghét nhau khiến trần gian đảo điên, chết chóc, lốc cuốn, bão tố... Con người chỉ là con rối, con sâu, con kiến trong tranh chấp cải vả của các Thần.

Thơ Homère cách đây ba nghìn năm mà sau có những chuyện như xãy ra hôm qua và hôm nay, đâu đó mơ hồ như vang vọng những thần thoại anh hùng: Ai là người đẹp nhất ?. Nơi này nơi kia là Thiên đàng nơi trần giới ? Chủ nghĩa đỉnh cao trí tuệ loài người ? Chủ nghĩa này ưu việt bách chiến bách thắng ? Chủ nghĩa khác đang rẫy chết ? Rồi bỗng nhiên ùm ùm sụp đổ ít ai tưởng tượng được những gì có thể xảy ra ! Cõi Thần giống như những siêu cường quốc, quyết định vận mệnh các nước nhược tiểu, lạc hậu.

Dưới thành Troie, cõi trần con người muốn yên ổn, cúng tế thề nguyền giao ước, cử Pâris và Ménélas đấu nhau, ai thắng sẽ được Hélène và chấm dứt chiến tranh. Pâris đánh thua Ménélas, nhưng Thần Vệ Nữ lại gian lận hoá đám sương mù, cứu thoát Pâris đem về cung thành Troie. Cõi Trời Thần Vương Zeus và bà vợ Thần nữ Héra vẫn đồng sàn dị mộng, cải lộn nhau. Héra hờn dỗi, Zeus phải nhượng bộ, cho Héra được cho phép làm cuộc chiến tiếp tục vì lỗi người Troie, Héra sai Thần Athéné xuống trần, hóa thân thành Laodocos, xúi dục tướng Pandaros bắn vào bụng Ménélas, trúng vào đai thắt lưng, vừa đủ chảy máu. Lương y Machaon cấp cứu, Ménélas không chết nhưng tạo ra việc vi phạm thoả ước thề nguyền cho người trần, và cuộc chiến lại tiếp tục. Người trần không thấy Thần nữ Athéné, chỉ thấy ánh sáng như sao băng, rồi trong ý tưởng Laodocos xúi dục Pandaros. Trong Thi ca khúc III, Thần Vệ Nữ hóa thân thành bà lão thêu thùa cho Hélène, kích động nàng trở về gặp Pâris, nhưng lộ ra cái cổ trong ngần tuyệt đẹp, bị Hélène nhận ra mắng cho một trận, nhưng Thần Vệ Nữ nổi giận, Hélène đành phải nghe theo !

Chuyện cách đây ba ngàn năm sao tựa như ngày nay, như chuyện một Hiệp định ngưng chiến lập lại hòa bình vừa kỳ kết, mà hai bên đã đổ lỗi cho nhau là vi phạm. Rồi tiếp tục đánh nhau cho đến khi một bên sụp đổ. Cuộc sụp đổ bất ngờ khiến cho phe thắng cuộc phải ngẩn ngơ. Nhưng chưa hết, cường quốc môi hở răng lạnh lại dạy cho phe thắng cuộc một bài học. Hoá ra người bạn thần thánh từ lâu đã chuẩn bị chiến lược “Ngư ông đắc lợi” xui dục cho trai cò đánh nhau để chờ thời cơ bắt cả hai bỏ vào rọ.. về nấu cháo, xáo măng. Đất nước cõi người lại thoát nguy cơ trong gang tấc nhờ cõi trời hai cường quốc thần thánh đồng sàn dị mộng. Chưa hết, thế giới trần gian mơ hay thực, tốn bao nhiêu xương máu, bao tang thương, bao đổ vỡ rồi cũng trở lại như xưa ?

Thơ Homère rất xưa mà vẫn bất tử như chuyện hiện đại: Vũ khí cung kiếm, giáo thương, giáp đồng không còn dùng nữa. Tôi đã nhiều lần đi thăm các di tích lâu đài, cung điện, thành quách Hy Lạp chỉ còn những bức tường đá, những nền móng, các trụ đá khổng lồ nghiêng đổ, các anh hùng, giai nhân, thần thánh bất tử đều không còn nữa; nhưng cái đẹp của thi ca, như thân thể trần trụi của con người vẫn tuyệt vời như pho tượng thần Apollon, như tượng thần Vệ Nữ. Trước vẻ đẹp thi ca tuyệt mỹ, tuyệt vời đó những tình cảm con người trong thơ Homère vẫn làm chúng ta xúc động.

Thơ Thi hào Homère tùy theo trình độ người nghe. Người thích chuyện thần thoại hiểu theo chuyện hoang đường thần thoại. Nhà chính trị nhìn thế giới thần thoại, một thế giới ẩn dụ sức mạnh siêu cường vượt khỏi sức mình. Trên bàn cờ thế cục chính trị, người chơi tài giỏi hiểu nước cờ của mình, biết năm mười nước cờ đi trước của đối phương. Những biến chuyển chính trị, kinh tế tương lai ngày xưa phải có những tiên tri Nostradamus, Nguyễn Bỉnh Khiêm tiên đoán để dự phòng, những chuyên gia chính trị, địa lý chính trị ngày nay có thể viết những nghiên cứu, viết sách để cảnh báo những hiểm họa chính sị sẽ xãy ra.. Những quốc gia tiên tiến, cấp bách sửa đổi, cải cách những sai lầm, những quốc gia lạc hậu chờ định mệnh các thần thánh quyết định, khi thì trôi theo dòng nước cuốn, khi thì gáy vang như con dế mèn bài ca chiến thắng !.

Vua Agamemnon xông xáo cỡi chiến xa, đi kích động từng quân đoàn. Gặp tướng Idoménée quân Crétois, gặp hai tướng Ajax, gặp Vương lão Nestor thành Pylos, gặp Ménesthée tướng thành Athènes, đang trò chuyện cùng Ulysse tướng quân Céphalléniens, gặp Diomède vùng Argos đang đứng nói chuyện với Sthénélos ngựa xe bất động..

Thần Chiến Arès kích động phe này. Thần Athéné phe khác với đôi mắt cú thần. Các thần Kiếp Sợ, thần Trốn, thần Thù Hằn em của thần Chiến lăng xăng chạy khắp chiến trường. Tiếng gào tiếng thét, hai đoàn quân xáp lại như hai giòng thác nước tung trắng trời. Antilochos tiến trước tiên đâm công tử Thalysias, Echépolos quân Troie, lao xuyên sọ người. Éléphénor nắm lấy chân kéo xác địch về mình để cướp lấy giáo khiên bị Agénor tướng Troie đâm vào sườn lúc hở hang, Éléphénor lìa trần. Hai bên lại tranh nhau xác hai tướng quân. Ajax giết Simoisios lao phóng xuyên ngang thân mình, xông lên cướp giáo khiên. Antiphos con vua Priam xông lên phóng lao nhưng trúng vào Leucos bạn Achille ngã lăn. Ulysse xông lên hàng đầu quân Troie lùi bước, Ulysse giết Democoon con vua Priam. Quân Troie sợ hãi lùi mau, Hector kinh hãi. Quân Achéen xông lên.

Thần Apollon từ đỉnh Pergame kêu gọi quân Troie củng cố quân binh. Phe quân Hy Lạp Thần Athéné (Tritogénie) xông lên cổ võ nơi nào quân sĩ lơi là. Peiros khiên tảng đá to, ném trúng chân Diorès, bạn thân đỡ chàng, Peiros lao đến phóng thương xuyên ngang rốn ruột gan tuôn trào. Thoas xông mau phóng

lao trúng Peiros mũi lao xuyên ngang mình, và bồi thêm nhát gươm Peiros lìa trần. Quân Thraces lao dài ngăn chận cướp thi hài bên hai thây dũng tướng lìa đời bên nhau. Chỉ vì Thần Nữ Athéné xui Pandaros bắn tên đồng trúng Ménélas vi phạm thề nguyền, mà bao máu xương lại đổ trên chiến trường.

Cuộc chiến thành Troie, nhìn từ những ẩn dụ, tầm mắt thi hào Homère, nhìn xa, trông rộng cõi thần, cõi người, trông xa từ từ ba ngàn năm. Homère nở nụ cười nhẹ nhàng trêu đùa trước việc các Thần cõi Olympe ăn hối lộ sự cúng tế của người trần, những tranh cải vợ chồng Thần Vương Zeus, trong Hội Nghị trong cung điện Olympe, điều đó không một chính sử nào có thể ghi chép.
 
 

Nói về Hội Nghị chư Thần, (2165)
Thần Vương chủ tọa điện vàng Thần Đô (Olympe).
Hạ Ban mang nước cam lồ (Hébé),
Chung vàng mời mọc rót cho các Thần,
Đang nhìn xuống cõi dương trần,
Thành Troa chiến trận, ngỡ tàn cuộc chơi. (2170)
Cồ Nốt Thần tử ngược lời,(Cronos, Zeus)
Trêu Hạ Cơ chọc, nói lời mỉa mai : (Héra)
Muốn gì, bà hãy làm đi,
Ta đà chẳng muốn những gì lôi thôi.
Tôi, bà to tiếng to lời,
Bất bình bà cứ cải hoài chẳng yên.
Ta đà chẳng muốn lụy phiền,
Còn lời này nữa chẳng quên trong lòng.
Ý ta cũng muốn phá thành,
Cho nên cũng chọn phe thân theo bà. (2180)
Khi ta thịnh nộ nổi ra,
Mặc ta trừng phạt, mặc ta ta làm.
Vì ta cho phép phá tan,
Thành Troa dù muốn, dù không trong lòng.
Giữa bao phố xá thị thành,
Dưới mặt trời, dưới vô vàn vì sao .
Người người đông đúc đất nào,
Lòng ta quý mến biết bao Troa thành.
Của vua Biam và nhân dân,
Bàn thờ chẳng thiếu phẩm dâng vật quà. (2190)
Rượu thơm, đùi béo cúng ta,
Mở thơm bay tỏa, khói nhoà vinh danh.
Hạ Cơ, Đôi Mắt Bò Thần.
Trả lới chồng mắt long lanh dỗi hờn :
Phần tôi yêu ba kinh thành,
My Liên, Xích Bạc và cùng Đạt Gô (Mycènes, Sparte, Argos.)
Thành cao đường rộng thành hào.
Phá đi ông muốn khi nào ghét ganh.
Tôi cũng chẳng muốn nói năng,
Chẳng nề cưỡng lại ngày tàn chúng đâu. (2200)
Dù tôi bảo vệ mặc dầu,
Tôi chẳng xin xỏ một câu, một lời,
Lời tôi vô ích mà thôi,
Vì ông mạnh bạo hơn tôi ngàn lần,
Nhưng nay ông phải nể nang,
Ý tôi đã muốn phá tan Troa thành.
Ý tôi phải đến tận cùng,
Vì tôi dòng máu thánh thần trong tim.
Giống dòng tôi cũng như ông,
Tôi là con gái quý cưng nhất nhà. (2210)
Của Thần Cồ Nốt sinh ra,
Tôi còn là vợ ông Vua Thiên Đình.
Hãy chiều tôi, tôi chiều ông,
Ông theo tôi, thế các Thần mới theo,
Hãy ban lệnh chiến một keo,
Quán Trí Tuệ xuống trần gieo thù hằn,
Tướng Troa xúc phạm thề nguyền,
Lúc An Kinh đã reo mừng chiến công.
Nể tình vợ cũng xiêu lòng,
Cha cõi người, cha cõi Thần làm ngay. (2220)
Truyền: Quán Trí, lệnh tung bay,
Đến nhanh trà trộn ai hay trận tiền,
An Kinh kêu hãnh chiến công,
Khiến Troa quân phá hũy tan thề nguyền.
Quán Trí Tuệ dạ bồn chồn,
Thoả lòng vâng lệnh Thần Vương xuống trần.
Tung mình bay khỏi Thiên Đình.
Thoáng nhanh như ánh sao băng ngang trời,
Tinh ranh, lắc léo cuộc chơi,
Ý Thần kỳ diệu chẳng ai đo lường. (2230)
Ngàn muôn tia sáng hoa đăng,
Quán Trí Tuệ thoáng hiện thân trận tiền.
Người người câm lặng ngắm nhìn,
Bên nhau khẽ bảo là điềm chi đây ?
Tang thương cuộc chiến chinh này,
Hay tình thân hữu từ nay vững bền ?
Troa Yên, An Kinh hoang mang,
Quán Trí Thần Nữ hoá thành quân cơ
Lao Đô, con An Thế Nô, (Laodocos, Anthénor),
Tìm Băng Đa Lộc mưu đồ chiến tranh.(Pandaros) (2240)
Bên bờ Ái Bộ quân hùng, (Aisépos)
Chỉ huy ngồi trước đội binh khiên đồng.
Kề bên thỏ thẻ lời bàn:
Ly Ca công tử, cung tên lẫy lừng,(Lycaon)
Đây cơ hội quý vô cùng,
Nhắm Mai Ninh Lạc đường tên bất ngờ,
Quân Troa Yên sẽ tung hô,
An Lộc nguy khốn mong chờ tri ân. (Alexandre)
Chiến trường người được vinh danh,
Mai Ninh Lạc gục đường tên lẫy lừng. (2250)
Lên giàn thiêu đốt xác thân,
Chiến công người sẽ ghi danh hàng đầu.
Khấn An Long, Sói Tử cầu,(Apollon)
Tế thần chọc tiết con cừu mới sinh.
Một mai về với kinh thành,
Dương La lừng lẫy chiến công anh hùng .(Zéleia)
Nghe lời ngào ngọt mật đường.
Băng Đa Lộc rút cung tên xuống liền,
Cung bằng sừng con sơn dương,
Hắn từng bắn hạ trên rừng núi cao. (2260)
Trúng sườn ngã quỵ lộn nhào,
Sai người thợ giỏi chuốt trao cung sừng,
Vòng vàng chạm khắc nấc tên,
Băng Đa Lộc đứng giương cung sẵn sàng.
Bao quanh quân sĩ đưa khiên,
Chờ che chở tướng, đường thương trận tiền,
Đưa tay mở nắp ống tên,
Gắn vào nỏ khẽ cầu thần An Long.(Apollon)
Hứa lời cúng tế vật sinh,
Một khi về tới kinh thành Dương La.(Zéleia) (2270)
Dây gân bò kéo bật ra,
Rung lên một tiếng bay qua trận tiền.
Mũi tên đồng nhọn tung lên,
Lúc Mai Ninh chạy đi tìm Bá Ly (Ménélas, Pâris),
Chàng nào hay biết những gì,
Quán Trí Tuệ đẩy đường đi tên đồng,
Trúng vào bút thắt đai lưng,
Ở nơi dày áo giáp đồng gấp ba,
Mũi tên trúng bụng rách da,
Đủ làm máu đỏ chảy ra ròng ròng. (2280)
Thắm trên đùi ướt khủy chân,
Đỏ như sắc phẩm các nàng Mê Niên (Méonienne),
Nhuộm lông trang sức mã hàm,
Cho chàng tráng sĩ lên đường chiến chinh.
Cho hoàng tử đợi phục trang,
Ra đi tuấn mã kiêu hùng lưng yên.
Vua An Gia thoáng rợn mình,
Khi nhìn máu đỏ chảy dòng vết thương,
Mai Ninh Lạc cũng lạnh xương,
Nhìn đai tung đứt, mũi tên giáp đồng. (2290)
Vua An Gia giận thét gầm.
Dìu Mai Ninh Lạc, oán hờn nghiến răng:
“Các người sẽ chết, đời tàn !
Vì manh tâm đã phá tan lời thề,
Trước các Thần tế cừu dê,
Rượu thề cùng uống, tay kề siết tay,
Chúng ta thề thốt việc này,
Thế mà xâm phạm, phá ngay thề bồi,
Thiên Đình chưa trị liền thời,
Sẽ còn trừng trị những người dối gian. (2300)
Cái đầu sẽ trả ác mang,
Vợ con nô lệ, gia trang tan tành.
Nghe đây : ta quyết hạ thành,
Ý Long rồi sẽ tiêu tan một ngày. (Illion)
Vua Biam và toàn dân này,
Dớt đà định đoạt riêng tây số phần,
Tang thương sẽ giáng xuống thành,
Việc này chẳng thể quên không trị trừng.
Riêng ta đau xót trong lòng,
Mai Ninh Lạc hỡi đau thương mịt mù, (2310)
Nếu em nhắm mắt thiên thu,
Lòng anh nhất quyết trả thù cho em,
Nhục về Gô Lịch quê huơng (Argolide),
Mà không mang nỗi vinh quang về cùng.
Thành Vua Biam chẳng tan tành,
Bỏ Hạ Lan lại kinh thành Troa Yên.
Bỏ xương tàn chốn chiến trường,
Mà không đạt được ước nguyền ngày đi.
Troa quân nhảy nhót khinh khi,
Dẫm mồ Mai Lạc, còn chi anh hùng. (2320)
Toàn quân hùng mạnh An Kinh,
Nhất tâm ta quyết vì em một lòng,
Chẳng về đất tổ thuyền không,
Bỏ mình em lại mênh mông sa trường.
Mai Ninh đáp trấn an anh :
An tâm anh, chớ lấy làm hoảng kinh,
Quân An Kinh mất tinh thần,
Mũi tên chẳng hiểm nguy thân em nào,
Trúng đai đồng may mắn sao,
Hai tầng áo giáp, chiến bào giáp biên. (2330)
An Gia Vương dạ chẳng yên,
Gọi lương y gấp xem liền vết thương,
Bôi thuốc cầm máu, băng liền,
Cho em xoa dịu, vết lành hết đau,
Gọi cận vệ Thi Bộc mau:
Mời Mã Công gấp cởi bào chữa thương; (Machaon)
Ất Lê tôn tử y truyền, (Asclépios)
Xem Mai Ninh Lạc bị tên thế nào ?
Troa quân nhảy nhót mừng sao,
Vì ta đau đớn máu đào tuôn rơi. (2340)
Vội vàng cận vệ vâng lời,
Chạy đi tìm kiếm giữa nơi binh đoàn,
Thấy Mã Công giữa đoàn quân,
Giáp binh che chỡ, một đoàn lương y,
Đến bên kính cẩn truyền lời:
Ất Lê tôn tử, Vua mời đến xem,
Anh hùng Mai Lạc bị thương
Quân Troa Yên bắn mũi tên bất ngờ.
Mã Công nghe nói rụng rời,
Bước nhanh theo gót gọi mời thị quan. (2350)
Băng mình phía trước binh đoàn,
Đến nơi Mai Lạc đang nằm, máu tuôn.
Chung quanh tướng lĩnh An Kinh,
Một vòng hộ vệ tướng quân như thần,
Mã Công cúi mở đai lưng,
Rút tên, rút ngọn mũi chùng gãy ra,
Tháo đai lấp lánh đồng xoà,
Tháo manh giáp dưới bụng qua đai viền,
Xét xem nơi trúng vết thương,
Hút dòng máu rỉ, ngại tên độc còn. (2360)
Rồi thoa rắc thuốc dịu êm,
Thuốc công hiệu chữa vết thương gia truyền.
Cha ông truyền bởi Chí Long (Chiron)
Học trò yêu quý thuốc thần tay tiên.
Quanh Mai Ninh Lạc gầm vang,
Tiếng hờn oán hận phá tan lời thề,
Ngại Troa Yên tiến quân về,
An Kinh binh giáp chỉnh tề đấu tranh.
An Gia xông xáo điều quân,
Chẳng thu quân, chẳng tránh thân trận tiền. (2370)
Tấm lòng nung nấu can trường,
Quyết tâm chiến đấu vinh quanh anh hùng.
Bốn con tuấn mã dừng chân,
Chiến xa đồng chạm, vệ nhân hầu kề,
Âu Chi công tử Tô Lê (Eurymédon, Ptolémée)
Vốn dòng Bắc Cước giỏi nghề xa cương. (Peiraeos)
An Gia sai đợi một bên,
Phòng khi mỏi mệt bước chân quân hành.
Nhà Vua vội vả đích thân,
Điều quân xông xáo khắp hàng chiến binh. (2380)
Cất cao tiếng nói can trường,
Hàng hàng binh mã sẵn sàng phi nhanh:
Đạt Liên chớ có xem khinh,(Argiens)
Tấm lòng dũng cảm nhiệt tình chớ lơi.
Địch quân gian xảo thất lời,
Phụ Vương Dớt chẳng cứu đời kẻ gian,
Kẻ đầu tiên phạm lời nguyền,
Diều hâu sẽ rỉa thịt lòng nát tan,
Chúng ta sẽ hạ lũy thành,
Vợ con chúng sẽ bị mang xuống thuyền. (2390)
Kẻ còn nhút nhát trận tiền,
Nhà Vua mắng nhiếc chẳng thương tiếc lời :
Đạt Liên xạ thủ sức tài,
Lẽ nào nhút nhát hổ ngươi trước thù ?
Tại sao bất động im ru,
Tại sao thờ thẩn lừ đừ như nai ?
Đồng xa dừng bước mệt nhoài,
Tinh thần uể oải biếng lười ra tay.
Đợi gì sờ sững chi đây ?
Thay vì chiến đấu tung bay ngọn cờ. (2400)
Đợi Troa quân chúng tiến vô,
Bắn vào thuyền lái bên bờ biển lam,
Cồ Nốt Thần tử chẳng còn,
Ra tay cứu giúp nguy nan đường cùng.
An Gia Vương tiếp bước chân,
Đó đây kích động xa gần đoàn binh.
Đến Kiết Toa, giữa đám đông (Crétois)
Anh Đô hùng dũng được lòng kính yêu.(Idoménée)
Như con dã thú hàng đầu,
Mê Long tiếp bước phía sau binh đoàn. (Mérion). (2410)
Mừng vui Vua đã thân chinh,
Một lời dịu ngọt nói cùng tướng quân:
Nghĩ rằng binh kỵ Đa Niên,(Danaens)
Dù trong chiến trận, dù bàn quân trung,
Rượu hồng thù tạc hòa chung,
Người người uống cạn rượu nồng ra đi.
Ly anh, tôi vẫn còn đầy,
Uống cùng khi thấy lòng nầy khát khao,
Xông pha chiến trận cùng nhau,
Vinh quang thay khoát chiến bào ra quân. (2420)
Anh Đô Mai đáp tình thân :
An Trích anh hỡi, lòng trung vững bền,
Dù bao khốn khó trận tiền,
Lòng tôi đã hứa theo anh đến cùng,
Hãy đi khích lệ các quân,
An Kinh dài tóc hợp đồng đấu tranh,
Troa quân phản bội thề nguyền,
Rõ ràng cái chết tóc tan mịt mờ,
Như lời khấn trước bàn thờ,
Ai người bội ước, đợi chờ tai ương. (2430)
Bước đi An Trích vui lòng,
Đến nơi An Bắc trong vòng hùng binh, (Ajax)
Hai chàng cùng đội mũ đồng,
Đoàn binh như đám mây vần theo sau,
Nhìn xa từ ngọn đồi cao,
Như mục đồng trước mưa rào mây đen,
Gió Tây Khuê biển thổi lên, (Zéphyre)
Mây như nhựa quyện mang lên bão bùng,
Mục đồng xông xáo đuổi chăn,
Lùa đàn thú đến đồng xanh cỏ mềm. (2440)
An Bắc dòng dõi Thần Vương,
Bước chân hùng dũng binh đoàn sắt lam.
Khiên tròn lao nhọn rợn mình.
An Gia Vương thấy lòng mừng hân hoan :
An Bắc hai tướng giáp đồng,
Chỉ huy dũng sĩ tiến quân sa trường.
Hỡi Thần Dớt, đấng Phụ Vương,
An Long, Quán Trí đến bên hộ trì,
Trái tim anh dũng ra đi,
Ngực lồng khí khái, xá gì gian nan. (2450)
Thành Vua Biam sẽ chóng tan,
Tay ta phá nát thoả hờn binh đao.
Nói rồi cất bước đến mau,
Ninh Tô Vương lão hô hào quân binh,
Hàng hàng đội ngũ hùng cường,
Chung quanh chiến tướng binh đoàn giáp cung.
An Lạc, Cồ Mi, Phê Long (Alastor, Chrominos, Pélagon)
Hải Mông, Bi Án anh hùng kỵ binh. (Hémon, Bias)
Ngựa, xe binh đội theo cùng,
Binh hùng đi trước, binh thường theo sau. (2460)
Trận tiền dù có thế nào,
Cũng cùng chiến đấu, phất cao ngọn cờ,
Kỵ binh quân giáp đứng chờ,
Dừng cương đợi lệnh đến giờ tiến quân:
Hãy cùng đồng loạt tiến công,
Không sau, không trước, trận binh vững vàng,
Kỵ xa phóng trước đường thương,
Quân sau nhanh bước mở đường, xẻ ngang,
Thành hào sẽ phá tan hoang,
Với lòng can đảm, liên hoàn tiến công. (2470)
Nghe lời cổ võ Lão Vương,
Dạn dày kinh nghiệm chiến trường đấu tranh,
Mừng vui An Gia Đại Vương:
Ngõ lời nói với lão công anh hùng:
Lão Vương chí ngút trời xanh,
Từ trong tim ngực can trường hùng ca,
Dù cho đè nặng tuổi già,
Bao chàng tráng sĩ xông pha hơn nào ?
Đáp lời Vương lão Ninh Tô:
Lĩnh Nam tôn tử, mưu đồ lược kinh:(Génénia) (2480)
An Trích Đại Vương khá khen,
Lòng tôi cũng muốn như còn thanh niên,
Từng phen giết Âu Thanh Long,(Ereuthalion),
Nhưng Thần chẳng muốn mãi luôn sức bền,
Ngày xưa còn tuổi thanh xuân,
Giờ đây tôi đã lão niên sức mòn.
Thì tôi ở giữa trung quân,
Cổ võ dũng tướng, lược kinh luận bàn.
Sức già khuyến khích cháu con,
Phóng đường lao chốn chiến trường xông pha. (2490)
Thanh niên mạnh mẽ hơn ta,
Lời ta thêm sức cũng là đấu tranh.
An Trích mừng vui trong lòng,
Đến Mai Quốc Thế, tướng thành Nhã Kinh,(Ménesthée, Athènes)
Phi Thế tôn tử vây quanh, (Pétéos),
Nhã dân các tướng chiến trường quân binh, (Athéniens)
Mai Quốc bất động đứng yên,
Cạnh bên Uy Lĩnh hàn huyên chuyện trò,(Ulysse)
Quân Kê Phan chẳng tiếng hô (Céphalléniens),
Các đoàn quân khác reo hò tiến công. (2500)
Nghĩ rằng cuộc chiến kề gần,
Mà sao quân chẳng xông lên chiến trường.
An Gia lên tiếng trách hờn :
Tôn tử Phi Thế giống dòng Thần Vương,(Pétéos)
Và ông đầy kế mưu khôn (Ulysse),
Đợi chi mà chẳng lên đường xông pha,
Khi vui nhập tiệc cùng ta,
Rượu ngon, thịt nướng vật quà đãi bôi,
Lẽ nào chiến trận nhìn cười,
Trước người tiến bước hơn mười đoàn quân. (2510)
Uy Lĩnh sầm mắt lời rằng :
Lời nào vừa thoát môi răng muộn phiền,
Vì sao dám nói rằng không ?
Chúng tôi do dự chẳng xông trận tiền,
Rồi đây trên chốn chiến trường,
Cha Thế Viễn Mạc xứng danh thế nào (Télémaque),
Lời Ngài chẳng có làm sao !
An Gia cười đáp lỗi câu lỡ lời :
Uy Lĩnh ta biết lòng người,
Lòng đầy mưu chước lâu dài kế hay. (2520)
Cho tôi xin lỗi lời này,
Xin Thần trả lại lời ngay chân thành.
Nói rồi chân rảo bước nhanh,
Gặp tướng Đỗ Mạnh tiếng tăm kiêu hùng. (Tydée Diomède)
Ngựa xe bất động lạ lùng,
Cạnh Thế Ninh Lộc đứng cùng bên nhau. (Sthénélos)
An Gia Vương thấy: Vì sao ?
Ty Đê tôn tử anh hào kỵ quân,
Vì sao còn mãi tần ngần,
Sao không xung trận lập công hàng đầu ? (2530)
Cha người danh tiếng thiên thu,
My Liên vì nghĩa cơ cầu hợp binh,
Cùng Bồ Ly sức như thần, (Polynice)
Đem binh hỏi tội, vây thành Thép Kinh (Thèbes),
Khẩn cầu Thần thắng quang vinh,
Ngờ đâu ngang trái sự tình chẳng hay,
Dớt làm khốn khó đoạ đầy,
Bên An Cơ Bộ gửi ngay sứ thần, (Aesopos)
Ty Đê gan dạ một mình,
Sảnh đường thành Thép giữa bàn tiệc vui. (2540)
Cung vua Âu Lộc đông người (Étéocle)
Lũ con Cát Mộc ngạo cười khinh khi. (Cadmos)
Tướng Ty Đê chẳng sợ ai,
Thao trường cùng thách giao tài song phương.
Trò nào cũng thắng vẻ vang,
Quán Trí Thần Nữ hiện thân giúp chàng.
Lũ con Cát Mộc bực mình,
Rắp tâm mai phục, đón đường âm mưu.
Năm mươi tên nơi hiểm sâu,
Hai tên chủ tướng tài cao khôn lường. (2550)
Mai Ôn, công tử Ái Mông (Maion, Aimon),
Sức hùm so với, như thần sánh vai,
Ly Cô Phong Tích ngang tài,(Lycophontès)
Âu Tô Phong Nốt vốn nòi kiếm cung. (Autophonos)
Ty Đê chẳng sợ đám đông,
Một mình đánh bại quang vinh kẻ thù,
Chỉ chừa Mai Ôn khẩn cầu,
Theo Thần dạy chẳng chém đầu, phóng sinh.
Ấy là Ty Đê, Âu Tố Liên (Tydée Etolien)
Người con dũng tướng có bằng cha ông ? (2560)
Đỗ Quân chẳng nói chẳng rằng,(Diomède)
Trong lòng kính phục trung quân chẳng nề.
Cát Ba công tử khó nghe, (Capaneus)
Buông lời đối đáp, chẳng hề sợ ai :
An Trích chớ nói dong dài,
Chúng tôi anh dũng gấp mười cha ông,
Vinh quang nhờ bởi các Thần,
Nhờ ơn Dớt mới phá thành Thép Kinh.
Kinh thành bảy cửa hùng cường,
Dù binh tôi có ít hơn rất nhiều. (2570)
Cha ông thắng bại lắm điều,
Chẳng nên so sánh một chiều mà thôi.
Chau mày Đỗ Mạnh trả lời :
Hãy vâng lời dạy, bạn thời im đi !
Tôi không tự ái những gì,
Lời Vua kích động chỉ vì chúng ta.
Muốn An Kinh phá thành Troa,
Chiếm Ý Long hát khúc ca khải hoàn.
Nếu An Kinh bại trận tiền,
Đớn đau số phận sẽ dành tang thương. (2580)
Chăm lo gắng sức chiến trường,
Phận người dũng tướng lên đường xông pha.
Nói rồi nhảy thót chiến xa,
Tay cầm vũ khí, lời vua động lòng,
Những lời trong ngực nóng ran,
Con tim dũng cảm can trường bùng lên.

Như từng đọt sóng dâng tràn,
Gió Tây Khuê thổi qua ngàn biển sâu.
Tung vào bờ sức sóng trào,
Bọt bay trắng xóa tung vào bờ xa. (2590)
Đa Niên như sóng tràn qua,
Quân đi theo lệnh tiến ra sa trường.
Tướng quân xe ngựa oai nghiêm,
Binh đoàn im lặng nối hàng theo sau.
Bao bầu huyết nóng tuôn trào,
Giáo gươm sáng loáng cất cao thẳng hàng.

Troa Yên như đám cừu non,
Trên đồng vị chủ gia trang sang giàu.
Đợi chờ người vắt sữa mau,
Lao xao nhốn nháo kêu gào chẳng yên. (2600)
Tiếng kêu vang dội triền miên,
Bao nhiêu tiếng nói, bao miền đến đây.
Thần Chiến kích động phe này,
Quán Trí phe khác mắt say Cú Thần.
Thần Kiếp Sợ, Trốn, Thù Hằn,
Các em Thần Chiến, lăng xăng chiến trường.
Gieo căm giận, gieo tang thương,
Đó đây vang tiếng oán hờn binh đao.
Hai bên giáp trận khiên lao,
Xông vào đâm chém, máu đào tuôn rơi. (2610)
Tiếng vang vũ khí lạnh người,
Tiếng gào, tiếng thét, ngút trời máu tanh.
Như dòng thác cuộn chảy nhanh,
Hai dòng thác dội nước tung trắng trời.
Vọng xa đến tận mù khơi,
Vang lên núi biếc đến tai mục đồng.
Chim muôn hoảng sợ bay nhanh,
An Thi Lộ Cốt tiến hàng trước tiên, (Antilochos)
Đâm Troa Yên mũi giáp đồng,
Tha Lý công tử, lao xuyên sọ người, (Thalysias) (2620)
Âu Chinh Lộ gục, mắt lồi, (Echépolos)
Khiên lao rơi rụng tơi bời ngã lăn.
Anh Phi Nô nắm lấy chân, (Eléphénor)
Thanh Cô công tử tướng thành An Băng.(Chalcodon, Abantes)
Xông toan cướp lấy giáp khiên,
Kéo lên xác địch vê bên phe mình.
Anh Gê Nô tướng Troa quân, (Agénor)
Đâm vào sướn lúc giáp đồng hở hang,
Anh Phi đang cúi trúng thương,
Lìa trần, hai xác kinh hoàng cuộc tranh. (2630)
Troa Yên cùng với An Kinh,
Hai đàn chó sói xông lên thét gầm,
Lao vào đao kiếm xả lăn,
Cứu nhau đâm chém tranh giành xác thân.
An Bắc, công tử Thế La Môn.
Giết chàng Si Mộc con dòng Thê Mông. (Simoisios, Athémion),
Núi Y Đa mẹ xuống đồng (Ida),
Sinh chàng nuôi nấng bên dòng Si Mô (Simois)
Mẹ theo phụ mẫu xem bò,
Đặt tên Si Mộc mong cho nên người. (2640)
Uổng công cha mẹ biển trời,
Tấm thân trai trẻ ngậm ngùi dưỡng sinh.
Hàng dầu Troa binh tiến quân,
Ngọn lao An Bắc phóng ngang thân mình,
Xuyên tim phải, gục, bụi tung,
Như cây cao ngã giữa vùng đầm ao,
Lao khiên rơi xuống đổ ào,
Chiến xa lật gọng rơi nhào bên sông.
An Bắc xông cướp giáo khiên,
Bên thây Si Mộc ngã nghiêng chiến trường. (2650)
An Phổ con vua Biam xông lên, (Antiphos)
Ngọn lao phóng tới lướt bên thân mình,
Trúng vào Liêu Cốt ngã lăn, (Leucos)
Bạn An Sinh lúc kéo thân xác thù,
Buông thây hụt hẩng lao đao,
Uy Lĩnh xông tới hàng đầu chắn ngang.
Mũ đồng, lao nhọn sáng choang,
Troa binh lùi bước kinh hoàng tướng quân.
Ngọn lao cũng chẳng nhọc công,
Đề Mô ngã gục con dòng vua Biam.(Democoon) (2660)
Đến từ An Độ viện quân, (Abydos)
Ngã lăn xuống ngựa, lao xuyên đỉnh đầu,
Mũi lao lòi mắt, máu trào,
Kinh hoàng khiên giáp đổ ào đớn đau.
Quân Troa sợ hãi lùi mau,
Hải Tô kinh hãi, cùng nhau chạy dài. (Hector)
Quân Đạt Liên thét vang trời,
Kéo dành xác địch, quân thời xông lên.
Thần An Long đỉnh Bắc Lam (Apollon, Pergame)
Gọi Troa quân cũng cố hàng chiến binh : (2670)
Troa binh, quân kỵ tiến lên,
Chớ nên lùi bước trận tiền Đạt Liên,
Da chúng sắt đá gì chăng ?
Làm sao chống cự gươm đồng chém đâm.
Chẳng còn sợ tướng An Sinh,
Con Thần Thê Túc, đẹp lưng tóc dài,
Bên thuyền chẳng đánh cho ai,
Giận hờn tím mật chẳng nguôi trong lòng.
Phe An Kinh hiện các Thần,
Quán Trí con Dớt, cõi trần quang vinh. (2680)
Xông lên cổ võ quân binh,
Nơi nào binh sĩ giản quân lơi là.
Bắc Tuấn, Thành Các xông ra (Peiros, Thrace),
Công tử Anh Bát, cửa nhà Ái Nô, (Imbrasos, Ainos)
Sức hùm khiên tảng đá to,
Ném Đinh Ô Thiết trúng vào khủy chân, (Diorès)
Mệnh xui, chân nát đứt gân,
Đinh Ô ngã xuống, bạn thân đỡ chàng,
Bắc Tuấn lao đến phóng thương,
Xuyên ngang dưới rốn, ruột gan tuôn trào. (2690)
Tố Liên, Thọ Kha xông mau, (Thoas dân Etolien)
Phóng ngay Bắc Tuấn ngọn lao xuyên mình,
Rồi tiến bước tới rút nhanh,
Bồi thêm Bắc Tuấn nhát gươm lìa trần.
Chẳng xông lên cướp giáo khiên,
Quanh thây Bắc Tuấn bao quanh quân hầu,
Quân Thạch Các túm tóc đầu,
Lao dài ngăn chận tranh nhau thi hài.
Chiến trường cát bụi, mồ hôi,
Hai thây dũng tướng lìa đời bên nhau. (2700)
Âu Biên, Thạch Các máu đào (Épéen, Thrace)
Tranh giành thần xác biết bao máu hồng.
Vì ai bao nỗi điêu linh,
Vì ai xui khiến sự tình máu xương.
Bóng người ngang dọc chiến trường,
Kiếm lao đâm chém, vết thương máu hồng.
Quán Trí xui bắn tên đồng,
Mà bao máu đổ cõi trần tang thương.
Bụi tung mờ mịt chiến trường,
Kề nhau cái chết xác thân duỗi nằm. (2710)
(Còn tiếp)

Kỳ tới: Thi Ca Khúc V. Chiến công tướng Diomède. (câu 2711-3676)

CHÚ THÍCH:

Mycènes, Sparte, Argos: Ý đoạn này báo trước ba thành sẽ bị dân Driennne tàn phá.

Méoniênne Mê Niên hay Cariennne, nơi các cô gái chuyên nghề nhuộm lông trang trí ngựa.

Ý Long Ilion do tên vua Ilos người xây dựng thành. Chữ Iliade là chuyện thành Ilion hay thành Troie

Bắc Lam (Pergame). Tên thượng thành thành Troa.

Chiron : Chí Long từng dạy Y học cho Achille.