Lời người dịch:
Ngoài lý do là giải pháp có
hiệu quả nhất đối phó với hiểm họa biến đổi khí hậu,
ngày nay còn có một lý do quan trọng nữa để ủng hộ Kế
hoạch Green New Deal: đó là tình hình giá cả cho năng
lượng tái tạo đã giảm cực nhanh trong vòng mười năm qua,
và từ năm 2019 thì đã trở nên rẻ hơn giá của bất cứ
loại năng lượng hóa thạch nào, hay hạch nhân. Có nghĩa là
cả market force - lực thị trường cũng sẽ thúc đẩy
việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo nữa, chứ không
chỉ vì nhận thức và ý nguyện của dân chúng đòi hỏi phải
cấp cứu nhân loại khỏi hiểm họa biến đổi khí hậu.
Dưới đây là phần lược
dịch bài báo "Why did renewables become so cheap so fast? –
Tại
sao năng lượng tái tạo sớm trở nên rẻ đến như vậy?
của Max Roger, December 01, 2020 https://ourworldindata.org/cheap-renewables-growth
dựa trên báo cáo năm 2020 về giá năng lượng, của Lazard,
ngân hàng đầu tư lớn nhất thế giới, có trụ sở ở New
York, Paris, London.
Max Roser (sinh năm 1983)
là một nhà kinh tế, triết học, chuyên chú về những vấn
đề lớn của toàn cầu như tình trạng nghèo đói, dịch bệnh,
biến đổi khí hậu, chiến tranh và bất bình đẳng. Là Giám
đốc sáng lập tổ chức Our World in Data – Cơ sở
Dữ liệu của Thế giới Chúng ta từ năm 2011, và
cũng là chủ nhiệm chương trình Global Development – Phát
triển Kinh tế Toàn cầu ở Đại học Oxford, Anh quốc.
*
Những điểm chính
Nhiên liệu hóa thạch chiếm
ưu thế trong nguồn cung cấp điện toàn cầu cho đến gần
đây, bởi vì điện từ nhiên liệu hóa thạch đã rẻ hơn
nhiều so với điện từ năng lượng tái tạo. Thế nhưng,
đã có thay đổi lớn trong vòng mười năm qua: Ở hầu hết
các nơi trên thế giới, từ năm 2019 trở đi thì điện
năng-lượng-tái-tạo từ cơ-sở-mới rẻ hơn điện nhiên-liệu-hóa-thạch
từ cơ-sở-mới.
Động lực cơ bản của sự
thay đổi này là các công nghệ năng lượng tái tạo cứ
mỗi lần tăng gấp đôi công suất lắp đặt tích lũy (cumulative
installed capacity), thì giá điện lại giảm đi một nửa.
Trong khi giá điện từ các nguồn nhiên liệu hóa thạch thì
không thể giảm được theo kiểu đó. Vì thế, có thể kỳ
vọng rằng sự chênh lệch giá cả giữa nhiên liệu hóa thạch
đắt tiền và năng lượng tái tạo rẻ sẽ còn lớn hơn
nữa trong tương lai.
Đây là một lý do càng ngày
càng có nhiều khoản đầu tư lớn vào việc mở rộng quy
mô công nghệ tái tạo hiện nay. Việc tăng công suất lắp
đặt có tác động tích-cực cực kỳ quan trọng là làm giảm
giá điện nhanh chóng và do đó làm cho các nguồn năng lượng
tái tạo sớm trở nên hấp dẫn hơn. Trong những năm tới,
hầu hết nhu cầu điện mới sẽ đến từ các nước có thu
nhập thấp và trung bình; và từ đây có thể đảm bảo rằng
phần lớn nguồn điện mới sẽ được cung cấp bởi các
nguồn carbon thấp.
Giá năng lượng giảm cũng
có nghĩa là thu nhập thực chất của người dân tăng lên.
Do đó, đầu tư để mở rộng quy mô sản xuất năng lượng
với nguồn điện giá rẻ từ các nguồn tái tạo không chỉ
là cơ hội để giảm lượng khí thải, mà còn để đạt
được tăng trưởng kinh tế lớn hơn, phổ quát hơn, và công
bằng hơn, là điều đặc biệt quan trọng đối với những
nơi nghèo khó trên thế giới.
*
So sánh lợi hại giữa các
loại năng lượng
Nguồn cung cấp năng lượng
của thế giới ngày nay không an toàn và không bền vững. Hiện
nay nhiên liệu hóa thạch - than, dầu và khí đốt - chiếm
79% sản lượng năng lượng của thế giới, và như biểu đồ
bên dưới (hình 1) cho thấy, chúng có những tác
dụng phụ rất tệ hại. Cột bên trái biểu thị tỉ-lệ
người chết, và cột bên phải so sánh lượng khí thải nhà
kính từ các nguồn năng lượng, cho thấy hai điều rõ rệt:
(1) Vì việc đốt nhiên liệu hóa thạch chiếm 87% lượng khí
thải CO2 của thế giới, một thế giới hoạt động bằng
loại nhiên liệu hóa thạch sẽ không bền vững, chúng gây
nguy hiểm cho cuộc sống, và sinh kế của các thế hệ tương
lai. (2) Chính những nguồn năng lượng hóa thạch dẫn đến
cái chết của nhiều người hiện nay: ô nhiễm không khí do
đốt nhiên liệu hóa thạch đã giết chết 3,6 triệu người
mỗi năm ở các nước trên thế giới; con số này cao gấp
6 lần tổng số người chết hàng năm vì tất cả các vụ
giết người, cộng với số người chết vì chiến tranh và
các vụ tấn công khủng bố.
Hình 1. So sánh độ an toàn
và sạch giữa các nguồn năng lượng
Điều quan trọng cần ghi nhớ
là điện chỉ là một trong các dạng năng lượng mà nhân
loại đang dùng. Do đó, quá trình chuyển đổi sang năng
lượng các-bon thấp là một nhiệm vụ lớn hơn cả quá
trình chuyển đổi sang điện các-bon thấp.
Biểu đồ 1 cho thấy
rõ ràng rằng các nguồn năng lượng tái tạo là những thứ
an toàn hơn và sạch hơn so với nhiên liệu hóa thạch.
Vậy thì tại sao thế giới
lại phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch?
Nhiên liệu hóa thạch thống
trị nguồn cung cấp năng lượng của thế giới vì trước
đây chúng rẻ hơn tất cả các nguồn năng lượng khác. Nếu
muốn thế giới được cung cấp năng lượng từ các nguồn
thay thế an toàn hơn và sạch hơn, thì chúng ta cần phải đảm
bảo rằng các nguồn thay thế đó rẻ hơn nhiên liệu hóa
thạch.
Giá điện từ các nguồn
lâu đời: nhiên liệu hóa thạch và điện hạch nhân
Cho đến nay, nguồn cung cấp
điện của thế giới chủ yếu là nhiên liệu hóa thạch.
Than là nguồn lớn nhất, cung cấp 37% điện năng; khí đốt
đứng thứ hai và cung cấp 24%. Đốt các nhiên liệu hóa thạch
này để lấy điện và nhiệt là nguồn khí nhà kính lớn
nhất, gây ra 30% lượng khí thải toàn cầu.
Biểu đồ dưới đây (hình
2) cho thấy giá điện từ các nguồn năng lượng lâu
đời đã thay đổi như thế nào trong mười năm qua.
Để so sánh một cách nhất
quán, giá năng lượng được biểu thị bằng "chi phí năng
lượng được bình đẳng hóa" (levelized costs of energy - LCOE).
Có thể hiểu LCOE từ quan điểm của một người đang cân
nhắc việc xây dựng một nhà máy điện. Trong tình huống
đó, LCOE trả lời cho câu hỏi này: Giá tối thiểu mà khách
hàng cần phải trả là bao nhiêu, để nhà máy điện sắp
xây có thể hòa vốn trong suốt thời gian tồn tại?
LCOE bao gồm chi phí xây dựng
nhà máy điện cùng với chi phí liên tục cho nhiên liệu và
vận hành nhà máy điện trong suốt thời gian hoạt động của
nó.
Biểu đồ 2 cho thấy
trong vòng mười năm qua, giá điện hạch nhân trở nên đắt
hơn, năng lượng khí đốt bớt đắt hơn, và giá điện than
- nguồn điện lớn nhất thế giới - gần như giữ nguyên.
(Tất cả các mức giá này
- năng lượng tái tạo cũng như nhiên liệu hóa thạch - đều
không tính phần trợ cấp từ chính quyền.)
Hình 2. Biến đổi giá điện
từ các loại năng lượng trong mười năm qua
Sự sụt giảm giá điện
từ các nguồn năng lượng tái tạo
Hãy nhìn xem trong biểu đồ
2, sự thay đổi của năng lượng mặt trời và năng lượng
gió trong những năm gần đây. Chỉ 10 năm trước đó thôi,
xây dựng một nhà-máy-điện-mới đốt nhiên liệu hóa thạch
rẻ hơn nhiều so với xây dựng một nhà máy quang điện mặt
trời (solar photovoltaic) hoặc một nhà máy điện gió
mới. Năng lượng gió đắt hơn 22%, và năng lượng mặt trời
đắt hơn 223% so với than.
Thế mà chỉ trong vài năm gần
đây, tình hình đã hoàn toàn thay đổi.
Điện từ năng lượng mặt
trời quy mô nhỏ tiện dụng đã là 359 USD cho mỗi MWh vào
năm 2009. Vậy mà chỉ trong vòng một thập kỷ, giá đó đã
giảm 89%, chỉ còn là 40 USD. Khiến giá cả đảo ngược: giá
điện tối thiểu để hòa vốn cho nhà máy than mới hiện
nay cao hơn rất nhiều so với nhà máy năng lượng gió hoặc
năng lượng mặt trời.
Giá-cả-tương-đối chính là
yếu tố quyết định loại nhà máy điện nào được xây
dựng. Năng lượng gió và năng lượng mặt trời đã được
thu dụng rộng rãi nhanh chóng trong những năm gần đây; vào
năm 2019, năng lượng tái tạo đã chiếm 72% tổng công suất
mới được xây dựng trên toàn thế giới.
Chi phí cho nhiên liệu hóa thạch
và năng lượng hạch nhân phụ thuộc chủ yếu vào hai yếu
tố: giá nhiên liệu, và chi phí vận hành của nhà máy điện.
Các nhà máy năng lượng tái tạo thì khác: chi phí vận hành
tương đối thấp, và không phải chi trả cho bất kỳ nhiên
liệu nào; nhiên liệu - gió và ánh sáng mặt trời - không
cần phải đào lên khỏi mặt đất hay vận chuyển vào
nhà máy, mà vẫn có sẵn ngay tại chỗ và miễn phí!
Chi phí của năng lượng tái tạo chỉ còn là chi phí của
chính công nghệ kỹ thuật mà thôi.
Hãy quay ngược thời gian để
hiểu tại sao công nghệ kỹ thuật năng lượng mặt trời
lại trở nên rẻ đến như vậy. Năm 1956, chi phí cho chỉ
một watt công suất quang điện mặt trời là 1,865 USD (đã
điều chỉnh theo lạm phát và theo giá năm 2019). Ngày nay, một
tấm pin năng lượng mặt trời đặt trên mái nhà tạo ra khoảng
320 watt điện. Điều này có nghĩa là tính theo giá năm 1956,
tấm pin năng lượng mặt trời này có giá là 596.800 USD. Ở
mức giá này - hơn nửa triệu đô la cho một tấm pin - năng
lượng mặt trời rõ ràng là không thể cạnh tranh được
với nhiên liệu hóa thạch. Thế nhưng, có hai lý do tại sao
năng lượng mặt trời lại đã có thể phát triển để trở
thành nguồn điện rẻ nhất thế giới hiện nay.
Lý do thứ nhất là ngay cả
ở mức giá rất cao đó, công nghệ năng lượng mặt trời
vẫn đã tìm thấy được một công dụng: trong chương trình
không gian. Sử dụng thực tế đầu tiên của năng lượng
mặt trời là để cung cấp điện cho vệ tinh Vanguard I
vào năm 1958.
Lý do quan trọng thứ hai là
giá của các tấm pin năng lượng mặt trời giảm mạnh khi
có thật nhiều tấm pin được sản xuất hàng loạt. Sản
xuất nhiều đã cho cơ hội học tập cải thiện quy trình
sản xuất (learning-by-doing). Nhu cầu ban đầu trong lĩnh
vực công nghệ cao trong không gian này đã bắt đầu một vòng
tròn tăng trưởng tuần hoàn (virtuous cycle): nhu cầu
tăng, giá thành giảm, nhu cầu tăng,... Để đáp ứng nhu cầu
ngày càng tăng, càng nhiều tấm pin năng lượng mặt trời
được khai phát chế tạo, dẫn đến giá giảm; rồi với
mức giá thấp hơn, công nghệ trở nên hiệu quả hơn về
mặt kinh phí trong các ứng dụng mới nữa, do đó nhu cầu
tăng lên, và cứ thế mà lặp lại.
Trong những năm 1960, ứng dụng
chính của năng lượng mặt trời vẫn còn là trong các vệ
tinh. Đồng thời vòng tròn tăng trưởng tuần hoàn
dần được thiết lập, và giá của pin năng lượng mặt trời
giảm dần đều đặn. Với việc giá cả giảm xuống, công
nghệ năng lượng mặt trời đã từ không gian đáp xuống
hành tinh của chúng ta. Các ứng dụng trên mặt đất đầu
tiên vào những năm 1970 là ở những địa điểm xa xôi nơi
mà việc kết nối với lưới điện rộng lớn hơn đã rất
là tốn kém, chẳng hạn như các ngọn hải đăng, các giao
điểm đường xe đường sắt ở vùng hẻo lánh, hoặc việc
giữ lạnh vắc-xin,...
Hình 3. Giá điện từ năng
lượng mặt trời đã giảm 99.6% so với năm 1976
Biểu đồ (hình 3)
ở góc trên cùng bên trái, cho thấy năm 1976, giá của một
đơn-thể
(module) năng lượng mặt trời, được điều chỉnh
theo lạm phát (và giá năm 2019), đã là 106 USD cho mỗi
watt. Và ở trục hoành, công suất điện mặt trời được
lắp đặt trên toàn cầu thời đó chỉ là 0,3 megawatt. So với
năm 1956 thì mức giá này đã giảm 94% rồi, nhưng trong toàn
bộ nhu cầu năng lượng của thế giới thì năng lượng mặt
trời vẫn còn rất đắt, do đó năm 1976 chỉ có công suất
0,3 megawatt, đủ để cung cấp điện cho khoảng 20 người mỗi
năm.
Chuỗi thời gian (1976 đến
2019) trong biểu đồ 3 cho thấy giá của các đơn-thể năng
lượng mặt trời đã thay đổi như thế nào từ đó đến
nay. Khi công suất lắp đặt tăng theo cấp số nhân, giá của
các đơn-thể năng lượng mặt trời đã giảm cũng theo cấp
số nhân. Thực tế cả hai chỉ số đều thay đổi theo cấp
số nhân, có thể được thấy rõ ràng trong biểu đồ này
vì cả hai trục đều là logarit. Trên trục logarit, số đo
giảm theo cấp số nhân được biểu thị thành đường thẳng.
Đây là một vòng tròn
tăng trưởng tuần hoàn trong thực tế. Phát triển nhiều
thêm đưa đến giá giảm, rồi giá giảm đưa đến phát triển
nhiều thêm. Với công nghệ năng lượng mặt trời, trong một
thời gian dài, việc tăng trưởng đó được thực hiện nhờ
vào trợ cấp và kế hoạch của chính phủ; tác động tích
cực nhất của các chính sách này là đã giúp năng lượng
tái tạo được sử dụng khai phát ở mức giá cao từ sớm,
để sau này mọi người được trả giá ít hơn.
Những tiến bộ giúp giảm
giá này có thể kéo dài trong toàn bộ quá trình sản xuất
đơn-thể
năng lượng mặt trời: các nhà máy sản xuất có quy mô
lớn hơn và hiệu suất cao hơn; nỗ lực R&D tăng lên; tiến
bộ công nghệ làm tăng hiệu năng của các tấm pin; tiến
bộ kỹ thuật cải tiến quy trình sản xuất các thỏi và
bảng silicon; việc khai thác và chế biến nguyên liệu thô
tăng quy mô và trở nên rẻ hơn; kinh nghiệm hoạt động tích
lũy; các đơn-thể bền hơn và dùng được lâu hơn; cạnh
tranh thị trường và chi phí vốn giảm đảm bảo giá thành
thấp hơn. Vô số những cải tiến nhỏ trong một quy trình
tập thể lớn đã thúc tiến nhanh chóng sự sụt giảm giá
liên tục này.
Giá của các đơn-thể năng
lượng mặt trời giảm từ $ 106 năm 1976 xuống còn có $ 0,38
năm 2019 cho mỗi watt. Mức giảm đến 99,6%.
Năng lượng gió - được hiển
thị bằng màu xanh lam trong biểu đồ 3 – cũng giảm
giá nhanh chóng tương tự. Mỗi lần công suất lắp đặt
tăng gấp đôi đều kéo theo giá giảm gần một phần tư.
Có hai lý do cho phép các chuyên
gia kỳ vọng năng lượng từ gió ngoài khơi sẽ trở nên rất
rẻ trong những năm tới: kích thước tuabin gió lớn hơn, và
thực tế là gió ổn định trên biển cho phép hệ-số-tải
cao hơn.
Sản xuất điện từ năng lượng
tái tạo càng ngày càng rẻ hơn.
Tại sao điện từ than đá
không rẻ hơn được đến thế?
Than, nguồn điện lớn nhất
thế giới, thì trong biểu đồ 3 này, giá toàn cầu của
điện từ than mới (LCOE) chỉ giảm từ $ 111 năm 1976 xuống
còn $ 109 năm 2019. Trong khi năng lượng mặt trời rẻ hơn 89%
và gió 70%, giá điện từ than chỉ giảm 2% mà thôi.
Giá điện từ than trì trệ
trong thập kỷ qua không phải là điều bất thường. Sự phát
triển lịch sử của giá điện than không giống với những
gì chúng ta đã thấy đối với năng lượng tái tạo. Trong
thời gian dài, điện từ than trước đây đã rẻ nhưng ngày
nay vẫn vậy, không thể rẻ hơn được. Có hai lý do khiến
không thể mong đợi điều này sẽ thay đổi nhiều trong tương
lai:
Thứ nhất, rất khó nâng cao
hiệu suất của các nhà máy điện than đến như mức tăng
của năng lượng tái tạo. Các nhà máy điện than điển hình
có hiệu suất khoảng 33%, trong khi các nhà máy hiệu quả nhất
hiện nay đạt 47%. Thậm chí, một sự cải tiến mạnh mẽ
chưa từng có từ hiệu suất một phần ba đến hai phần ba,
sẽ chỉ tương ứng với tiến độ mà các đơn-thể điện
mặt trời thực hiện được mỗi 7,5 năm mà thôi.
Thứ hai, giá điện từ tất
cả nhiên liệu hóa thạch không chỉ được xác định bởi
công nghệ kỹ thuật, mà phần lớn bởi chi phí của chính
nhiên liệu. Chi phí than mà nhà máy điện đốt, chiếm khoảng
40% tổng chi phí. Có nghĩa là tất cả các nhà máy điện dùng
năng lượng không tái tạo phải chi phí nhiều cho nhiên liệu
như vậy, thì không thể tiết giảm chi phí xuống quá một
mức nhất định. Ngay cả khi giá xây dựng nhà máy điện
giảm đi nữa, giá nhiên liệu vẫn có một mức thấp nhất
không thể vượt quá.
Điện từ khí đốt: Có
nên kỳ vọng giá tiếp tục giảm?
Điện từ khí đốt, nguồn
nhiên liệu hóa thạch lớn thứ hai, đã trở nên rẻ hơn trong
thập kỷ qua. Biểu đồ 3 cho thấy điện từ các nhà
máy khí đốt tính chung đã giảm 32% xuống mức chi phí trung
bình toàn cầu là 56 USD cho mỗi MWh.
Chi phí xây dựng một nhà máy
khí đốt đã giảm qua một số giai đoạn trong 70 năm qua.
Nhưng lý do chính khiến giá điện khí đốt giảm trong thập
kỷ qua là do giá khí đốt đã giảm đi trong giai đoạn này.
Sau khi đạt đỉnh vào năm 2008, giá khí đốt đã giảm mạnh;
một lý do chính là vì nguồn cung cấp đã tăng nhiều từ
quá trình Fracking - Thủy lực cắt phá (*). Tuy nhiên,
sự sụt giảm giá khí đốt này không phải là một phát triển
lâu dài. Giá khí đốt ngày nay cao hơn so với hai, ba thập
kỷ trước.
Vì những lý do tương tự như
trường hợp than đá đã nói ở phần trên, chúng ta không
thể kỳ vọng giá điện từ khí đốt sẽ giảm đáng kể
trong những thập kỷ tới, và chắc chắn là không thể mong
đợi một mức độ giảm giá như của năng lượng tái tạo.
Tại sao điện hạch nhân
trở nên đắt hơn?
Biểu đồ 3 cho thấy
điện từ năng lượng hạch nhân đã tăng giá dần từ năm
2009. Sự gia tăng này là một phần của xu hướng dài hạn.
Ở nhiều nơi, việc xây dựng một nhà máy điện hạch nhân
đã trở nên đắt đỏ hơn. Một lý do khiến giá điện hạch
nhân tăng là do quy chế về điện hạch nhân gắt gao hơn,
nhắm tăng-cường độ-an-toàn. Lý do thứ hai là thế giới
đã không còn xây dựng nhiều nhà máy điện hạch nhân trong
những năm gần đây, do đó các chuỗi cung ứng nhỏ lẻ không
có tính cạnh tranh, và không có được hiệu suất từ quy
mô lớn.
Cả hai lý do này giải thích
tại sao giá LCOE trung bình toàn cầu lại tăng trong trường
hợp điện hạch nhân, thêm vào đó, lại có sự khác biệt
lớn về xu hướng giá cả khác nhau giữa các quốc gia: Giá
cả và thời gian xây dựng nhà máy điện hạch nhân đã tăng
đáng kể ở Mỹ và Anh, trong khi Pháp và Hàn Quốc thì ít
nhất đã có thể giữ giá và thời gian xây dựng không thay
đổi bao nhiêu, phần lớn là do họ tiêu-chuẩn-hóa việc xây
dựng các lò phản ứng.
Điều này hoàn toàn trái ngược
với trường hợp đặc biệt của năng lượng tái tạo. Trong
khi công nghệ hạch nhân không được tiêu-chuẩn-hóa bao nhiêu
và rất hiếm khi được xây dựng, thì hoàn toàn ngược lại,
các đơn-thể (module) điện mặt trời và nhà máy điện
gió được tiêu-chuẩn-hóa cao độ và được xây dựng thường
xuyên hơn nhiều.
Pin và lưu trữ điện
Một trong những nhược điểm
của các nguồn nhiên liệu tái tạo là chu kỳ cung cấp không
liên tục. Không phải lúc nào mặt trời cũng tỏa sáng, và
không phải lúc nào cũng có gió thổi. Các công nghệ như pin
lưu trữ năng lượng điện là chìa khóa để làm thăng bằng
nguồn cung cấp kém an định của các năng lượng tái tạo,
với nhu cầu không linh động uyển chuyển được về điện
lực. May mắn là các công nghệ lưu trữ điện cũng nằm trong
số ít công nghệ cho phép học tập cải thiện quy trình
sản xuất để có thể tăng trưởng theo cấp số nhân.
Cơ hội của chúng ta ngày
nay
Nếu quả thật nghiêm túc về
việc chuyển đổi sang hệ thống năng lượng toàn cầu carbon
thấp, thì chúng ta có một cơ hội tuyệt vời ngay phía trước.
Việc mở rộng quy mô các hệ thống năng lượng tái tạo
không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp từ việc cung cấp
nhiều năng lượng carbon thấp (để tránh hiểm họa biến
đổi khí hậu), mà còn có tác dụng phụ gián tiếp còn
quan trọng hơn nữa: đó là năng lượng rẻ hơn.
Năng lượng mặt trời và gió
còn có một lợi thế lớn nữa: Mặc dù thường thường người
ta rất ít khi thỏa thuận với nhau về cách thức làm sao để
giảm thải khí nhà kính, thế nhưng việc khuếch trương năng
lượng mặt trời và năng lượng gió là hai lựa chọn cực
kỳ phổ biến và nhiệt thành trong dân chúng. Ngay cả ở Hoa
Kỳ là nơi thường phân cực kịch liệt, năng lượng tái
tạo cũng đã nhận được sự ủng hộ của đa số cử tri
cả Dân chủ lẫn Cộng hòa. Có đến 85% người Mỹ ủng hộ
việc mở rộng năng lượng gió, và 92% ủng hộ việc mở
rộng điện mặt trời. Ở các nước khác, sự ủng hộ thường
thậm chí còn cao hơn thế nữa.
Ngày nay, vào thời điểm nền
kinh tế toàn cầu - và người lao động trên toàn thế giới
– đang phải chịu nhiều ảnh hưởng tai hại từ cuộc suy
thoái vì COVID-19, và trong khi lãi suất thấp (hoặc thậm chí
âm nữa), việc mở rộng các hệ thống năng lượng tái tạo
mang lại cho chúng ta một cơ hội lớn để tiến triễn. Hiếm
khi có được một lựa chọn về chính sách lại đồng thời
dẫn đến nhiều việc làm hơn, giá rẻ hơn cho người tiêu
dùng, và trái đất xanh hơn, an toàn hơn.
Càng triển khai nhiều công
nghệ năng lượng tái tạo thì càng giảm được chi phí cho
năng lượng. Tăng trưởng nhiều hơn sẽ có nghĩa là tăng
trưởng nhiều hơn nữa.
Tiến bộ công nghệ ở một
nơi biến thành tiến bộ ở mọi nơi
Lập luận cuối cùng về lý
do tại sao giá thấp hơn do thay đổi công nghệ là rất quan
trọng để thực hiện quá trình chuyển đổi sang thế giới
hậu carbon, là: Nếu các nước giàu đầu tư vào công nghệ
tái tạo để giảm giá nhanh chóng, thì họ không chỉ thực
hiện được việc chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch
sang năng lượng tái tạo cho riêng mình, mà còn cho toàn thế
giới nữa.
Giá-tương-đối của nhiên
liệu hóa thạch so với năng lượng tái tạo là chìa khóa
cho quyết định xây dựng nhà máy điện của bất kỳ ai.
Làm cho công nghệ carbon thấp trở nên rẻ, là một mục tiêu
chính sách không chỉ giảm lượng khí thải ở quốc gia của
mình mà còn cho toàn thế giới, và có ảnh hưởng lâu dài
mãi mãi.
Giảm giá năng lượng các-bon
thấp cần được coi là một trong những mục tiêu (và thành
tựu) quan trọng nhất của chính sách năng lượng sạch, vì
tầm quan trọng vượt ra ngoài biên giới của quốc gia đang
áp dụng chính sách (d)ó nữa. Đây là điều tuyệt vời của
công nghệ kỹ thuật: một khi được phát minh ở đâu đó,
thì có thể ứng dụng giúp ích cho tất cả mọi nơi.
Tăng trưởng lớn nhất về
nhu cầu điện năng trong những năm tới sẽ không đến từ
các nước giàu. mà là từ rất nhiều các nước nghèo hơn,
đang phát triển nhanh chóng ở Châu Phi và Châu Á. Sự suy giảm
mạnh của điện mặt trời là một phát triển đặc biệt
may mắn cho những vùng khí hậu nhiều nắng.
Các hệ thống năng lượng
có tầm ảnh hưởng vô cùng rộng lớn, bởi xây dựng một
nhà máy điện hoặc quyết định đóng cửa một nhà máy điện
đều rất tốn kém. Do đó, các khoản đầu tư vào công nghệ
tái tạo hiện nay sẽ mang lại lợi ích rất lâu dài. Mỗi
trường hợp khi một quốc gia hoặc một công ty điện lực
quyết định xây dựng một nhà máy điện carbon thấp, thay
vì một nhà máy điện năng lượng hóa thạch, đều là một
thắng lợi cho dân chúng toàn cầu trong nhiều thập kỷ. Giá
thấp là lý lẽ chính để thuyết phục thế giới - đặc
biệt là những nơi có ít tiền nhất - xây dựng các hệ thống
điện carbon thấp cho một tương lai bền vững.
Phạm Vũ Thịnh
dịch
03 Mar 2021
(*) Chú thích theo Wikipedia:
Fracking: Thủy lực
cắt phá (tiếng Anh: hydraulic fracturing, thường rút ngắn
thành fracking) là kỹ thuật khai thác mỏ bằng cách dùng áp
suất chất lỏng để làm nứt các tầng đá trong lòng đất.
Đường nứt sẽ chạy theo mạch đất thiên nhiên, khai mở
những khoáng chất vốn bị nén chặt trong lòng đất. Bằng
cách bơm chất lỏng trộn với một số hóa chất và
cát dưới áp suất cao vào giếng mỏ làm nứt vỡ tầng đá,
một số địa chất như khí đốt và dầu mỏ có thể bơm
lên được. |