Hoa bưởi thơm rồi đêm đã khuya Người xưa thường nói 'trâu chậm uống nước đục', nhưng quí vị có biết là người mà chậm thì lấy gì uống không quí vị?

Chẳng còn gì để mà uống đâu quí vị ơi ...

Bằng chứng là ngày xưa Thủy tinh chậm chân hơn Sơn tinh nên lạc mất Mỵ Nương, hận thù đến mấy ngàn năm không nguôi nên năm nào Thủy Tinh cũng dâng nước kéo thủy quân đi đòi người đẹp mặc cho dân tình chịu lụt lội, lạnh lẽo ...

Bên Tầu cũng có một ông chậm chân như Thủy Tinh . Ông ấy tên là Trương Tịch. Ngươì đẹp đi lấy chồng rồi, ông ấy buồn quá nhưng không TỊCH (tức là không chết vì tịch có nghĩa là chết ), ông ấy lại còn làm bài thơ với tựa đề là :

Tiết Phụ Ngâm

Quân tri thiếp hữu phu
Tặng thiếp song minh châu
Cảm quân triền miên ý
Hệ tại bồng la nhu
Thiếp gia, cao lâu liên uyển khởi
Lương nhân chấp kích Minh Quang lý
Sự phụ thệ nghĩ đồng sinh tử
Hoàn quân minh châu song lệ thùy
Hận bất tương phùng vị giá thì

Sao Khuê xin bàn ngang tán dọc cho quí vị nghe :

Chàng hay thiếp đã có chồng - Vẫn yêu gửi tặng ngọc hồng một đôi - Thương chàng quá đỗi chàng ơi - Thiếp đem dấu ngọc ở nơi yếm hồng - Nhà thiếp ở cạnh vườn rồng - Chồng thiếp làm ngự lâm quân cho Người - Biết chàng lòng tựa trăng trời - Nghĩ cùng chồng sẽ trọn đời sống chung - Trả chàng ngọc, lệ rưng rưng - Hận không gặp gỡ khi cùng sang xuân...

Sao quí vị thấy thế nào ? Anh chàng có giống như như con gà trống, thấy người đẹp thì ngổng cổ lên gáy ò ó o không đã vậy còn tý toáy, dù người ta đã có chồng, cũng còn ráng đem ngọc mà dụ dỗ gái có chồng !! Còn cô nàng, trời ơi vậy mà gọi là tiết phụ - người đàn bà tiết hạnh - Cô, à không bà đã có chồng rồi còn nhận quà của đàn ông, dấu đâu không dấu lại dấu vào yến thắm nữa chứ, dấu rồi nhưng vẫn sợ chồng biết...nó lại 'kích' cho môt cái, đành bấm bụng đem trả, trả nhưng mà còn tiếc còn hận ...phải chi lấy được chàng giầu sụ có ngọc đeo thì đâu cay đắng như bây giờ phải làm vợ anh lính quèn dù là lính gác điện vua !!!!

Không hiểu bài thơ hay cỡ nào mà có hai cụ chuyển ngữ sang tiếng Việt. Cụ Trần Trọng San thì :

Thiếp có chồng chàng đà hay biết
Đôi minh châu tha thiết còn trao
Tạ lòng vương vấn biết bao
Ngọc này thiếp buộc áo đào thắm tươi
Nhà thiếp ở kế ngoài ngự uyển
Chồng thiếp làm lính điện Minh Quang
Biết chàng lòng sánh như trăng
Thờ chồng thiếp nguyện đá vàng thuỷ chung
Trả minh châu lệ đôi dòng
Hận không gặp lúc chỉ hồng chưa xe

Còn cụ Ngô tất Tố thì :

Chàng hay thiếp có chồng rồi
Yêu em chàng tặng một đôi ngọc lành
Vấn vương những mối cảm tình
Em đeo trong áo lót mình mầu sen
Nhà em vườn ngự kế bên
Chồng em cầm kích trong vườn Minh Quang
Như gương vâng biết lòng chàng
Thờ chồng quyết chẳng phụ phàng thề xưa
Trả chàng ngọc, lệ như mưa
Giận không gặp gỡ khi chưa có chồng.

Sao Khuê đọc báo, thấy có người đồng ý với Sao Khuê , không công nhận nười đẹp này là tiết phụ, tiết phụ- nhất là tiết phụ hồi năm một ngàn mí trăm ...thì phài quay ngoắt đầu đi khi thấy đàn ông lân la làm quen, phải ..mắng cho nó vài mắng khi nó định tặng quà, khốn nỗi quà này ..nặng ký quá - diamant for ever - nên nàng thua đậm: lấy lửa để thử vàng, lấy vàng để thử đàn bà và lấy đàn bà để thử đàn ông !!! Nàng thấy ngọc thì tối mắt , chàng thấy người đẹp thì như Tây Môn Khánh, cả hai , chàng và nàng đều là ...đồ dởm !!!!

Đàn bà Tầu thì thế, còn đàn bà Việt Nam thì sao, thưa quí vị :

* Trèo lên cây bười hái hoa
Bước ra vườn cà hái nụ tầm xuân
Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc
Em lấy chồng rồi anh tiếc lắm thay!

* Tiếc gì một miếng trầu cay
Sao anh không hỏi những ngày còn xuân
Giờ đây em đã có chồng
Như chim vào lồng, như cá cắn câu
Cá cắn câu biết đâu mà gỡ
Chim vào lồng biết thuở nào ra...

Và :

Có lòng xin tạ ơn lòng
Xin đừng lui tới kẻo chồng em ghen

Theo đây thì dường như phụ nữ Việt Nam tiết hạnh hơn mấy cú nường bên Tầu... nhưng đó là chuyện đời xưa, chứ đời nay mà có ngọc đưa tặng thì dám cá cũng ..cắn dây, chim cũng sổ lồng mà theo ..ngọc đấy quí vị ơi !!

Không hiểu là khi sáng tác bài 'Tiết phụ ngâm' này ông Trương Tịch có ý nhắn nhe ai không chứ còn bài đồng dao của Việt Nam thì người ta cho rằng Đào duy Từ là tác giả, ông mượn lời người thiếu phụ có chồng - cũng ví như ông đã về với Chúa Nguyễn - mà nhắn nhe Chúa Trịnh khi Chúa Trịnh cho vời ông ra Bắc làm việc:

Đào duy Từ (1571-1630) là người có tài, gốc làng Hoa Trai, phủ Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hoá; thân phụ ông bị trục xuất khỏi quân ngũ chúa Trịnh vì tội phạm húy nên phải hành nghề hát bội mà sinh sống. Mồ côi cha từ thuở lên 5, ông được mẹ nuôi cho ăn học. Thông minh tài giỏi nhưng ông không được đi thi vì là con nhà hát, bị xếp vào xướng ca vô loại. Mẹ ông phải hứa lấy lẽ xã trưởng để ông được đổi sang họ mẹ là họ Vũ. Năm 1592 Đào Duy Từ đậu cử nhân, sửa soạn thi tiến sĩ nhưng vì mẹ ông không chịu chắp nối cùng xã trưởng như đã hứa nên ông bị tố là khai gian lý lịch, phải trả lại áo mũ cử nhân và bị cấm thi vĩnh viễn.

Chúa Nguyễn Hoàng có dịp ra Bắc thăm chị (vợ của Chúa Trịnh) lén đến mời ông vào Nam cộng tác; nhưng chờ đến khi mẹ mất, tang ma xong ông mới lẻn vào Nam. Khi này Chúa Tiên (Nguyễn Hoàng) đã mất, Đào Duy Từ phải nương náu nhà quan Khâm lý Trần đức Hòa, sau đó được quan khâm lý tiến cử với chúa Sãi (Nguyễn Phúc Nguyên) và trở thành quân sư của Chúa Nguyễn. Đào duy Từ cho xây dựng lũy Đồng Hới để kháng cự với Chúa Trịnh đàng ngoài. Lũy này cũng mang tên là lũy Thày. Thầy là tiếng dân chúng gọi Đào Duy Từ để tỏ lòng tôn kính. Chúa Trịnh hay tin cho người vào Nam lén gặp và dụ dỗ ông trở ra đàng ngoài (miền Bắc). Đào duy Từ không muốn trở ra nhưng vì bà con, mồ mả cha mẹ còn ở miền Bắc, ông không dám thẳng thừng cự tuyệt, đành mượn lời người thiếu phụ để tỏ nỗi lòng. Bài thơ dần dần được phổ biến trong dân gian nên trở thành bài đồng dao.

Việt Nam mình dường như cũng còn nhiều người chậm chân nữa :

Hay tin em chửa có chồng
Nên anh mua cốm mua hồng sang thăm
Đến nơi em đã có chồng
Để cốm anh mốc để hồng long tai
Tưởng răng long một, long hai
Ai ngờ long cả trăm hai quả hồng

Chàng chậm chân, chàng ngơ ngẩn tiếc của : tiếc tiền mua một trăm hai chục quả hồng mà nàng thì :

Chờ chàng chẳng thấy chàng sang
Bây giờ phận liễu viết ngang mất rồi...

Ui chao ! chậm quá rồi, nàng đã lấy chồng mà ..thành quả còn trình làng là cái bầu sờ sờ ra đó, phận liễu nay đà nẩy nét ngang. Tức chết được nên đâm sảng chàng dại dột ... trèo lên cây bưởi hái hoa mặc cho gai đâm mà ..hưởng thú đau thương!

Bưởi là cái chi thưa quí vị ?

Bưởi, tên khoa học là Citrus maxima thuộc họ Cam (Rutacae). Cây bưởi ở xứ mình khá cao to, có khi tới 10-12 mét, vỏ thâm mầu vàng lợt, đôi khi có kẽ nứt ở thân nên có chảy nhựa. Cây bưởi có nhiều cành, cành có gai nhọn nên ở nhà quê dùng gai thay kim để lể (khều) ốc mà ăn . Lá bưởi xanh ngắt,thắt lại làm hai phần, dài gấp hai lần rộng(11-12cm), hoa to mọc thành chùm rất thơm - ngửng đầu ngóng mãi chưa xong nhớ, hoa bưởi thơm rồi đêm đã khuya . Hoa nở vào tháng 3, tháng 5, thơm ngát cả khu vườn. Hoa đậu lại thành trái, cho quả vào tháng 8, tháng 11. Quả bưởi to, có khi bằng đầu người (chứ không như bưởi ngoại quốc chỉ nhỉnh hơn quả cam). Hai bầu sữa của bà nào đồ sộ thường được ví như hai quả bưởi hay hai quả dừa. Ở Việt Nam, bưởi ngon có tiếng ở vùng Vĩnh Phú (miền Bắc), Biên Hòa (miền Nam) :

Bưởi Chi Đán, quít Đan hà
Cà phê Phú Thọ, đồi trà Thái Ninh

Hay là

Bưởi Đại Trà, cam Đồng Vụ
Gà Văn Cú, vú Đồ Sơn (?)

Miền Nam có bưởi Biên hòa , trái tuy nhỏ nhưng rất ngọt, sau này lại có bưởi Năm Roi do một người sống trên sông nước tình cờ vớt được lấy giống, nay được trồng ở nhiều nơi, bưởi có tên Năm Roi vì khi trẻ trong nhà hay trẻ hàng xóm có leo phá cây thì bị đe là phá cây hái trái non sẽ bị đòn năm roi.

Người miền Bắc cũng gọi trái bưởi to tròn như quả bóng, vỏ xanh là quả bòng. Vỏ quả bòng thường mỏng hơn vỏ bưởi và mùi vị cũng nhạt chứ không đậm đà như vị bưởi nhưng mà ít có người phân biệt được đâu là quả bòng đâu là quả bưởi:

Tưởng rằng một dạ một lòng
Ngờ đâu đem dạ bưởi bòng phụ nhau

Hay là :

Mẹ em khéo đẻ em ra
Đẻ em gốc bưởi cho ta đèo bòng

Bưởi hay bòng chứa nhiều nước nên vị mát và ngọt :

Ra về lòng lại dặn lòng
Chua chanh chớ phụ ngọt bòng chớ ham

Mua bưởi phải lựa qủa nào nặng còn tươi vỏ thì chúng ta hy vọng có quả bưởi ngon nhưng đôi khi chẳng may vẫn bị gặp phải quả chua :

Chắc gì khế ngọt hơn chanh
Mà xa càng bưởi bẻ cành thanh du

Quả bưởi, ngoài cùng là lớp vỏ phơn phớt vàng ánh xanh, kế đó là lớp cùi mầu trắng rồi mới tới múi bưởi ăn được. Ở nhà quê miền Bắc khi ăn bưởi người ta giữ lại phần vỏ và cùi, treo lên gác bếp để dành nấu nước gội đầu vì tinh dầu bưởi làm mướt tóc. Lá, hoa, vỏ và múi bưởi đều chứa tinh dầu :

Dầu bông bưởi, dầu bông hồng, dầu hải đường
Thơm thiệt là thơm
Tóc em như lông con chó xồm
Xức dầu thì xức, ai thèm dòm, bớ em Hai
Dầu bông bười, dầu bông lài
Xức vô tới Tết còn hoài mùi cứt trâu
Xức tóc con Thị Mầu, nó đứng đầu cầu
Nắng mưa dãi dầu, hôi hãy còn hôi...

Bưởi có từ hàng ngàn năm trước ở trung Hoa và Ấn độ nhưng người phương Tây thì mới biết trái bưởi từ mấy trăm năm nay thôi. Theo họ thì khởi đầu bưởi biết đến từ hải đảo Barbados với tên là Forbidden fruit (trái cấm), sau đó thuyền trưởng Shaddock mang hạt một loại trái cây tên là pomelo đến Jamaica trồng; đến năm 1750 người ta cho lai giống cam ngọt-sweet orange với pomelo để thành một loại trái cây với tên gọi là shaddock , sau này được trồng nhiều ở Jamaica rồi lần lượt ở nhiều nơi khác nữa với tên gọi là grapefruit vì khi còn nhỏ bưởi mọc thành chùm trông xa giống như chùm nho. Hiện nay bưởi được trồng rất nhiều ở Florida và Texas và có nhiều giống như : - Bưởi Duncan

- Bưởi Marsh không có hột

- Bưởi Paradise Navel

- Bưởi Star Ruby ..........

Những trái bưởi Mỹ này trái nhò, to hơn trái cam một tí, thường có vỏ vàng hay đỏ, ruột trắng hay đỏ. Những trái bưởi màu đỏ vì có chứa lycopène thuộc nhóm carotenoid. Lycopene là giảm đột qụy cơ suy tim (heart attack) và ung thư nhiếp hộ tuyến.

Bưởi thường dùng để ăn chơi, ăn tráng miệng hay làm gỏi. Vị chua chua ngon ngọt của tép bưởi làm gỏi có vị ngon.

Đem phân tích, bưởi có chứa acide citrique (chua), các loại đường glucose, fructose, saccharose (làm bưởi ngọt), vitamine C, A và các diếu tố (enzyme) như pectine-estérase, péroxidase ...Hạt bưởi có pectine, dầu limonen và một số flavonoides v..v..

Từ lâu người Việt nam dùng:

- Lá bưởi nấu nước xông với nhiều lá yhơm khác trị cảm, cúm, ho.

- Vỏ bưởi sắc chừng 4-12 g lấy nước uống trị ăn không tiêu, đau bụng , ho ( sắc với đường phèn).

- Vỏ của hạt chứa pectine dùng làm thuốc cầm máu, chứa dầu làm mượt tóc

- Hoa bưởi để chế nước hoa bưởi để cho vào chè, nước giải khát cho thêm thơm ngon

Theo nghiên cứu, bưởi Mỹ:

- tốt cho tim, giảm cholesterol, tránh được chứng nghẽn động mạch vì bưởi có nhiều chất xơ, pectine . bác sĩ James Ceda thấy cholesterol giảm 8% ở những người ăn bưởi mỗi ngày.

- bưởi có nhiều chất chống oxy hoá (antioxidant) , chống vi khuẩn (antimicrobiens), làm tăng thoái hoá của chất béo do đó tốt cho cơ thể , giảm cholesterol

- giảm ung thư : nghiên cứu ở Hà Lan cho biết bưởi làm giảm ung thư bao tử, nghiên cứu của Thụy Điển cho biết nước bưởi làm giảm ung thư tụy tạng, nghiên cứu của đại học Havard cho biết những người dùng thực phẩm nhiều lycopene có thể giảm 50% ung thư nhiếp hộ tuyến và những hóa chất chứa trong bưởi như phenolic acid, limonoid, bioflavonoid có tác dụng ức chế trên sự tăng trưởng của tế bào ung thư

- giảm đau : những người đau nhức khớp xương ăn bưởi thấy bớt đau có lẽ nhờ những phytochemical ngăn chặn prostaglandin là chất gây ra xưng làm đau nhức.

Nhưng mà chớ có thấy vậy mà ăn bưởi mỗi ngày quí vị nhé vì :

- Bưởi làm tăng ung thư vú ở nhưng cụ bà postmenopause vì bưởi làm tăng oestrogen là chất khi dư thừa sẽ gây ung thư ở các cụ bà .

- Bưởi có nhiều tương tác (interaction ) với rất nhiều nhóm thuốc. Nước bưởi ép có tính ngăn chặn những isoenzymes của ruột nhất là trên isoenzymes CYP 3A4. Sự ngăn chặn này làm thay đổi biến hoá của thuốc uống vào, thường là làm tăng hiệu quả của thuốc do đó làm tăng phản ứng phụ (side effects) thường là độc tính, đồng thời làm thay đổi cả phản ứng của cơ thể người bệnh (sensibilité) với thuốc nhất là ở những người yếu gan yếu thận vì gan và thận là hai cơ quan chính trong quá trình biến hoá của thuốc. Chỉ với 1 ly (250ml) nước ép trái bưởi mỗi ngày cũng đủ gây ảnh hưởng quan trọng, quí vị tưởng tượng nổi không, mỗi ngày uống 1 ly nước bưởi, tưởng là uống cho bổ, nước trái cây mà, ai ngờ có thể ..chết người nếu người này đang dùng sporanox để trị nấm chẳng hạn. Khi quí vị dùng tétracycline, cipro... dược sĩ thường dặn quí vị không được uống sữa hay dùng thức ăn chế từ sữa vì chính chất calcium trong sữa tác dụng với thuốc uống vào làm thành một hợp chất rất cứng khó hấp thụ được. Nếu chỉ phải uống có 1 viên cipro để ngừa bệnh mà lại uống với ly sữa thì tác dụng của thuốc sẽ giảm đi đến 40% cơ đấy , nên vị nào phải uống calcium cho xương cứng thì cần lưu ý là calcium có thể ảnh hưởng đến sự hấp thụ của những thuốc uống khác khi uống chung nhé. Tuy vậy nếu phản ứng giữa sữa - thuốc hay thuốc với thuốc (thuốc giảm acide bao tử, thuốc trị mục xương... ) có thể tránh bằng cách uống cách khoảng 2 đến 3 giờ nhưng với nước bưởi ép thì ..no way vì tác dụng trên isoenzyme lâu dài nên chúng ta không thể cứ uống thuốc rồi chờ vài giờ sau làm 1 ly nước bưởi đâu, chưa kể là nếu mềm môi uống 200 ml ngày 3 lần thì ngay cả isoenzyme của gan cũng bị 'lay off' làm cho thuốc uống vào không biến hoá để trị bệnh được mà lại trở thành thuốc độc chết người cơ đấy nhé. Tuy vậy nước bưởi ép chỉ ảnh hưởng trên thuốc uống vào bằng miệng chứ người ta chưa tìm thấy ảnh hưởng nước bưởi ép khi dùng thuốc chích, truyền bằng ống hoặc dán ngoài da (timbre).

Có rất nhiều chất thuốc chịu ảnh hưởng của nước bưởi ép. Sao Khuê tạm liệt kê ra đây, quí vị nào đang uống các loại này thì nhớ ...đừng ăn bưởi hay uống nước bưởi ép nhé:

1. Thuốc trị nấm : sporanox

2. Thuốc giảm cholesterol : Lipitor (Atorvastin), Zocor (Simvastin), Mecavor (Lovastin), Baycol (Cerivastatin)

3. Thuốc trị cao huyết áp : Plendil, renedil (Felodipine), Sular (Nisoldipine), Adalat, Procardia (nifedipine), Nimotop (nimodipine)..

4. Thuốc tim : Cordarone (amiodarone), Coreg (caverdiol), Isoptin ( verapamil )

5. Thuốc trị tâm bệnh : Buspar (Buspirone), Halcion (Triazolam), Tegretol (Carbamapezine), Valium (Diazepam), Zoloft (Sertraline), Anafranil (clomipramine), Manerix (moclobémide). Orap (pimozide)

6. Trụ sinh và kháng sinh : clarithromycin, erythromycin, budésonide (pulmicort, rhinocort)

7. Thuốc trị giun sán abendazole

8. Thuốc ...bổ dương Viagra.

9. Thuốc trị nhiễm HIV như Invirase (Saquinavir), Crivivan (indinavir)

10. Thuốc trên hệ miễn nhiễm : Prograf ( tacrolimus) , Sirolimus

11. Hormone : Ethinylestradiol (Estinyl)

Nhiều quá phải không quí vị, làm sao mà nhớ hết, thôi thì quí vì nào lỡ ham... bưởi khi uống thuốc nhớ hỏi dược sĩ xem mình ăn bưởi có được không. Nếu mà ghiền quá thì thử hỏi xem bác sĩ có đổi thuốc được không nhé.

Vậy thì ... bưởi tuy ngon, tuy hấp dẫn nhưng cần cẩn thận khi ăn (kẻo ngộ độc), khi sờ - cặp bưởi ở sexy-show (kẻo ủ tờ ). Các ông nào lỡ để mất người yêu dấu (lén lút yêu) , người yêu quí (quí mến ), người yêu thầm ( không công khai được), người yêu trộm (vụng trộm ), yêu lẻ loi, yêu một mình v..v... mà hổng chịu nổi đớn đau vì câu chờ kiếp sau cũng chớ dại mà leo lên cành bưởi, bị gai đâm đau lắm mà chẳng còn hoa để hái đâu, chi bằng kiếm đại hoa cúc hoa lài mà hái ; còn nếu cứ khăng khăng mặc ai buôn bưởi bán bòng, riêng anh vẫn cứ một lòng chờ em ...thì ...cũng được nhưng trong thời gian chờ đợi phải mau mau làm giầu để mua tặng nàng một cặp minh châu cỡ 1,2 cara với nước D, E gì đó may ra nàng cảm động, lôi cổ ông chồng ra toà ly dị...Nhưng mà ơ hay nhỉ,thế gian này đâu có thiếu người đẹp mà lại đi phá gia cang nhà người ta, tội chết - kỷ sở bất dục vật thi ư nhân - cái gì mình muốn người ta làm cho mình thì hãy làm điều đó cho người ta, ý lộn , cái gì mà mình không muốn người ta làm cho mình thì cũng đừng làm cho người khác  : Nếu biết rằng em đã lấy chồng, Anh về lấy vợ, thế là xong. Vợ anh tài sắc hơn em lắm. Dẫn đến em coi chớ trạnh lòng .....

Mùa thu, ngoài cốm, hồng cũng còn có bưởi. Trừ trường hợp bị cấm do uống thuốc thì quí vị nên ăn bưởi vì so với quít nóng, cam mát thì bưởi ôn hòa mà lại thanh....

Sao Khuê