Naomi
Klein và Alexandria Ocasio-Cortez đã làm cuốn phim ngắn "A
Message from the Futurewith Alexandria Ocasio-Cortez" để giải
thích Green New Deal một cách dễ hiểu cho mọi lứa tuổi, dưới
hình thức một thông điệp từ tương lai hai mươi năm sau,
cho biết thành quả của việc thực hiện kế hoạch Green New
Deal trong thập niên 2020. Từ hiện tại mà nhìn thì đó là
một viễn tượng lạc quan cố gắng thuyết phục cho giải
pháp Green New Deal.
Naomi Klein cho biết:
"Phim kể lại chuyện một khối
lượng nhân loại vừa đủ lớn đến mức cần thiết, của
nền kinh tế lớn nhất trên trái đất, trong tình thế khẩn
cấp, đã cùng nhận thức được rằng loài người thực sự
đáng được cứu khỏi một hiểm họa chưa từng có. Ngòi
bút nghệ thuật của Molly Crabapple mô tả một đất nước
vừa quen thuộc vừa hoàn toàn mới: Các thành phố được
nối liền với nhau bằng tàu cao tốc, những người lớn tuổi
bản địa giúp thanh niên khôi phục các vùng đất ngập nước,
hàng triệu người tìm được việc làm để trang bị nhà
ở giá rẻ,... và khi siêu bão nhận chìm các thành phố lớn,
người dân phản ứng lại không phải bằng sự cảnh giác
hay chống đối nhau mà bằng hợp tác và đoàn kết: "chúng
ta đã tìm thấy mục đích chung".
Cuốn phim được phát hành
trực tuyến vào ngày 17 tháng 4 năm 2019. Trong vòng bốn mươi
tám giờ, phim đã được xem hơn sáu triệu lần. Trong vòng
bảy mươi hai giờ, đã được hơn một nghìn người trình
chiếu trong nhiều hội trường, là một phần của chuyến
lưu diễn toàn quốc do Sunrise Movement - Phong trào Mặt Trời
Mọc tổ chức, nhằm xây dựng đà tiến cho Green New Deal. Trong
các hội trường, mọi người cổ vũ cho từng dòng giải thuyết.
Chỉ một tuần sau đã có nhiều giáo chức từ tiểu học
đến đại học cho biết đã trình chiếu trong lớp và được
hoan nghênh nhiệt liệt: "Sinh viên học sinh đều khao khát hy
vọng". Hàng trăm người đã viết thư cho biết họ đã khóc
tại bàn học, bàn làm việc, vì tất cả những gì đã mất
hẳn rồi, và cả những gì còn có thể cứu vãn được, cho
trái đất."
Phim dài 7 phút do báo mạng
The
Interceptvà tác gia Naomi Klein thực hiện; minh họa
của nghệ sĩ đoạt giải Molly Crabapple; kịch bản từ
Alexandria
Ocasio-Cortez, Dân biểu Hạ viện thuộc đảng Dân chủ Mỹ,
cùng Avi Lewis, nhà làm phim tài liệu, người lãnh đạo
phong trào Công lý Khí hậu và cũng là chồng của Naomi Klein;
đồng đạo diễn là Kim Boekbinder và
Jim Batt.
Có thể xem tại đây:
https://www.youtube.com/watch?v=d9uTH0iprVQ
hoặc
https://www.youtube.com/watch?v=niRbuH2C3q8
Và dưới đây là bản dịch
phần giải thuyết của phim:
*
Dân biểu ALEXANDRIA OCASIO
– CORTEZ giải thuyết:
À đấy, chuyến tàu điện
cao tốc từ New York đến thủ đô D.C. Luôn luôn đưa tôi trở
lại thời điểm tôi mới bắt đầu đi làm bằng chuyến tàu
này. Năm 2019, tôi đã là một dân biểu mặt mới trong Quốc
hội đa dạng nhất trong lịch sử cho đến thời điểm đó.
Thật là một thời điểm trọng yếu. Tôi sẽ không bao giờ
quên những người trẻ trong cộng đồng của chúng ta. Họ
vô cùng hứng khởi khi thấy lớp chính trị gia mới này, phản
ảnh họ, dò dẫm tìm hiểu mà tiến bước trong các hành lang
của quyền lực. Người ta thường nói: không thể trở thành
những gì mình không nhìn thấy. Đấy là lần đầu tiên, họ
đã nhìn thấy chính mình qua chúng tôi.
Tôi nghĩ rằng cảm giác đó
cũng tương tự như khi mới đến với Green New Deal – Thỏa
Thuận Mới Màu Xanh. Chúng ta biết rằng cấp thiết cần phải
cứu hành tinh này và chúng ta có tất cả công nghệ, kỹ thuật
để làm được chuyện đó, nhưng mọi người vẫn sợ hãi.
Họ bảo rằng chuyện này quá lớn, quá nhanh, hoặc không thiết
thực. Tôi nghĩ chỉ vì họ chưa thể hình dung ra chuyện đó
mà thôi.
Nhưng mà có vẻ tôi đang giải
thích quá vội vã. Hãy bắt đầu trở lại từ những gì đã
đưa chúng ta đến tình trạng ngày nay.
Năm 1977, ở New York, một nhà
khoa học cấp cao tên là James Black đã thuyết trình về việc
đốt các nhiên liệu hóa thạch có thể rốt cuộc dẫn đến
chuyện nhiệt độ toàn cầu tăng 4 hoặc 5 độ F. Chỉ trong
vòng hai năm sau đó, một tàu tải loại lớn nhất thế giới
đã được trang bị một phòng thí nghiệm hiện đại nhất,
để đo lượng thán khí CO2 trong đại dương, thu thập thêm
dữ liệu về hiện tượng nung nóng toàn cầu. Đoán xem ai
đã thực hiện tất cả các nghiên cứu này: đấy là ExxonMobil,
công ty dầu khí nổi tiếng. Ồ, đúng đấy, công ty Exxon đã
biết điều này suốt trong bao nhiêu năm qua, mà các chính trị
gia của chúng ta cũng đã biết.
Mười năm sau đó, James Hansen,
nhà khoa học khí hậu hàng đầu của NASA, nói với Quốc hội:
ông chắc chắn 99% rằng sự kiện nung nóng toàn cầu đang
thực sự xảy ra, và là do chính con người gây nên. Đó là
năm 1988, một năm trước khi tôi được sinh ra.
Vậy rồi, công ty Exxon có lắng
nghe khoa học, kể cả khoa học của chính họ hay không? Họ
có thay đổi mô hình kinh doanh, đầu tư vào năng lượng tái
tạo hay không? Không, ngược lại nữa là khác. Họ biết,
nhưng họ đã cá cược gấp đôi vào việc họ vẫn làm. Họ
và các tổ chức đồng bọn đã chi hàng triệu USD để thiết
lập một mạng lưới các nhóm vận động hành lang và các
tổ chức tư vấn cố tình tạo ra sự nghi ngờ và phủ nhận
nguy cơ biến đổi khí hậu. Đó là một nỗ lực được thiết
kế để tấn công và chối bỏ chính loại khoa học mà chính
họ đã thúc tiến.
Và họ đã thành công. Các
chính trị gia ủng hộ sử dụng nhiên liệu hóa thạch, và
các tập đoàn kinh doanh khổng lồ tiếp tục đào và khai thác
mỏ, khoan và xói nước trục dầu khí (fracking), còn hối hả
hơn nữa, như thể không còn có ngày mai. Mỹ trở thành nước
sản xuất và tiêu thụ dầu hỏa lớn nhất thế giới. Các
công ty nhiên liệu hóa thạch đã thu được hàng trăm tỷ
USD, trong khi công chúng phải chi trả phần lớn nhất để
dọn dẹp những thảm họa mà đám này đã gây ra. Hậu quả
là chúng ta đã mất đi hàng thế hệ thời gian không bao giờ
lấy lại được nữa, tiêu diệt toàn bộ những chủng loại
sinh, thực vật không bao giờ có lại được nữa, những kỳ
quan thiên nhiên đã biến mất vĩnh viễn.
Năm 2017, cơn bão Maria đã phá
hủy quê hương của gia đình tôi là Puerto Rico. Giống hệt
một quả bom khí hậu bùng nổ, đã cướp đi sinh mạng của
nhiều người Mỹ không khác gì vụ 11/9.
Và vào năm sau đó, khi tôi
được bầu vào Quốc hội, các nhà khoa học khí hậu hàng
đầu thế giới đã tuyên bố một tình trạng khẩn cấp nữa.
Họ bảo rằng chúng ta chỉ còn 12 năm nữa mà thôi, để cắt
giảm một nửa lượng khí thải, nếu không thì hàng trăm
triệu người sẽ phải đối mặt với tình trạng thiếu lương
thực và nước dùng, nghèo đói và cái chết. Chỉ còn có
mười hai năm để thay đổi mọi thứ — cách chúng ta đi
lại, cách chúng ta kiếm ăn, cách chúng ta sản xuất vật dụng,
cách chúng ta sống và làm việc — tất cả mọi thứ.
Cách duy nhất để làm được
điều đó là chuyển đổi nền kinh tế, mà chúng ta biết
là đã nứt vỡ, bởi vì phần lớn của cải đã vào tay chỉ
một số ít người, trong khi hầu hết mọi người còn lại
thì càng ngày càng sa sút. Đó là một bước ngoặt thảm khốc
thực sự. Rất nhiều người đã bỏ cuộc. Họ bảo rằng
chúng ta đang tiến gần đến tiêu diệt. Tuy nhiên, một số
người trong chúng ta nhớ lại rằng, đất nước chúng ta trước
đây đã từng gặp nguy hiểm tương tự: đấy là cuộc Đại
Khủng Hoảng thời Thế chiến thứ hai. Từ lịch sử của
đất nước, chúng ta đã biết cách cùng nhau nỗ lực vượt
qua những nguy cơ tưởng như không thể thoát được. Ít nhất,
chúng ta đã nợ con cháu của chúng ta nhiệm vụ phải cố
gắng hết mình.
Làn sóng cố gắng ấy đã
bắt đầu khi đảng Dân chủ giành lại được Hạ viện vào
năm 2018, sau đó là Thượng viện và Nhà Trắng vào năm 2020,
đồng thời phát khởi thập kỷ Green New Deal - Thỏa Thuận
Mới Màu Xanh, một loạt nhiều đạo luật liên tiếp đã khởi
động quá trình chuyển đổi xã hội và sinh thái của chúng
ta để cứu hành tinh này. Đó là cố gắng toàn tâm toàn lực
đến mức tham vọng mà chúng ta đã phải cần đến. Rốt
cuộc, chúng ta đã phải cố gắng tìm kiếm những giải pháp
trên quy mô khổng lồ tương đương kích thước với các khủng
hoảng mà chúng ta phải đối đầu, mà không bỏ sót bất
kỳ thành phần nào trong chúng ta. Nghĩa là phải bao gồm cả
Bảo hiểm y tế - Medicare cho tất cả mọi người, là chương
trình xã hội phổ quát nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Chúng
ta cũng đã đưa ra được luật bảo đảm việc làm liên bang,
một chính sách bảo hiểm công cộng (Public Option) bao gồm
cả mức lương đủ để sống xứng đáng. Điều trớ trêu
có phần hài hước là: vấn đề lớn nhất trong những năm
đầu tiên đó lại là thiếu hụt lao động. Chúng ta đã cố
gắng xây dựng một lưới điện thông minh toàn quốc, trang
bị cập nhật mọi tòa nhà ở Mỹ, đưa những chuyến tàu
điện cao tốc như thế này đi khắp đất nước. Chúng ta
cần thêm người làm việc.
Nhóm người trẻ hàng xóm của
tôi đã giữ vị trí trung tâm trong hàng loạt cố gắng ấy,
đặc biệt là cô gái này, Ileana. Công việc đầu tiên của
cô sau khi tốt nghiệp cao đẳng là với AmeriCorps Climate, cố
gắng khôi phục các vùng đất ngập nước, các vịnh ven biển
tiểu bang Louisiana. Hầu hết bạn bè của cô đều ở trong
cùng công đoàn của cô, kể cả một số công nhân dầu mỏ
chuyển sang. Họ phá bỏ các đường ống dầu cũ, trồng rừng
ngập mặn, với mức lương và phúc lợi như cũ. Tất nhiên,
khi nói đến việc khôi phục đất đai, chúng ta đã có những
thiếu hụt rất lớn trong kiến thức của mình. May mắn
là các cộng đồng người bản địa đã cung cấp kiến thức
kinh nghiệm truyền thống để hướng dẫn chúng ta. Ileana đã
háo hức thử sức với vai trò kỹ sư nhà máy năng lượng
mặt trời một thời gian, nhưng rồi cô đã thành công trong
việc nuôi dạy thế hệ kế tiếp, vốn là một phần của
sáng kiến phổ cập về chăm sóc trẻ em. Hóa ra, chăm
sóc đồng loại là công việc có giá trị và ít gây khí thải
carbon. Và chúng ta đã bắt đầu trả lương xứng đáng cho
giáo viên, người giúp việc gia đình và trợ lý y tế tại
nhà.
Những năm vừa qua đã có nhiều
biến đổi lớn. Tuy không phải tất cả đều tốt. Khi cơn
bão Sheldon đánh vào miền nam Florida, nhiều khu vực của Miami
đã chìm dưới nước biển lần cuối cùng. Nhưng khi chúng
ta chiến đấu với lũ lụt, hỏa hoạn và hạn hán, chúng
ta hiểu được mình may mắn như thế nào vì đã bắt đầu
hành động từ trước rồi. Và chúng ta đã không chỉ thay
đổi cơ sở hạ tầng mà thôi. Chúng ta đã thay đổi cả
cách thức chúng ta làm nữa. Chúng ta đã trở thành một xã
hội không chỉ hiện đại và giàu có, mà còn xứng đáng
và nhân văn nữa. Bằng cách cam kết thực hiện các dân quyền
phổ biến như chăm sóc sức khỏe và tạo công việc có ý
nghĩa cho tất cả mọi người, chúng ta không còn lo sợ về
tương lai. Chúng ta không còn sợ nhau nữa. Và chúng ta đã
tìm thấy mục đích chung.
Ileana cũng đã nghe thấy lời
kêu gọi đó. Năm 2028, cô đã ra tranh cử, trong chu kỳ đầu
tiên của các chiến dịch bầu cử được tài trợ từ quỹ
công cộng. Và bây giờ cô ấy chiếm giữ chiếc ghế Quốc
hội mà tôi đã từng giữ. Tôi không thể tự hào gì hơn
nữa về cô ấy, một đứa con thực sự của Green New Deal.
Khi tôi nghĩ lại về nhiệm
kỳ đầu tiên của mình tại Quốc hội, ngồi trong chiếc
tàu điện Amtrak kiểu cũ đó vào năm 2018, khi tất cả những
điều này vẫn còn nằm ở phía trước chúng ta, và bước
đầu tiên quan trọng nhất mới chỉ là nhắm mắt lại mà
tưởng tượng những gì sắp xảy ra. Chúng ta có thể trở
thành bất cứ những gì chúng ta có đủ can đảm để nhìn
thấy.
Phạm Vũ Thịnh
dịch
22 Jan 2021
|