Gần
một năm trôi qua mà thế giới chúng ta vẫn chìm trong mùa
dịch. Biểu đồ cho thấy bệnh tăng nhanh khi trời chớm lạnh.
Từ đầu thu, tháng 10, Montreal được ghi vào vùng báo động
đỏ.
Lại cấm, cấm hội họp, cấm
la cà, cấm nhà hàng, cấm đi xe chung nếu không cùng địa
chỉ.
Cấm, cấm và cấm ...
Dĩ nhiên cũng có nhiều người
coi lệnh cấm như " Ne pas" mà nhà nước cũng không đủ " công
an khu vực " để theo dõi hay "công an" để bắt nộp phạt
nhưng đại đa số người dân đã mang khẩu trang khi vào chỗ
công cộng, đã tập được thói quen chìa tay hứng cồn để
sát trùng khi vào chợ mà lỡ có quên thì cũng có nhân viên
nhắc nhở ngay. Các cửa hàng cũng phải tự bảo vệ để
tránh nhiễm siêu vi chứ.
Lễ
Giáng sinh tới, lệnh giới nghiêm ở Montreal sẽ được nới
lỏng một tí ti: Họp gia đình được 10 người, nhưng coi
chừng nhé, quí vị hãy tự giác tự cách ly để...dọn mình
sạch sẽ trước khi gặp nhau, và đừng quên sau khi gặp nhau
nữa. Cứ như tính chu kỳ Ogino, nhớ nhé, tự cách ly 7 ngày
trước và 7 ngày sau khi họp mặt gia đình. Có cần nói rõ
họp mặt gia đình khác hội họp bạn bè không nhỉ. Có nhiều
gia đình bị nhiễm cả nhà chỉ vì một người đem siêu vi
về khi họp bạn đâu đó hay ngay cả dự một đám tang ai
đó. Thế thì quí vị ơi, hồn ai nấy giữ nhé, nhà nước
có nhắc nhiều thì lại bị dân đi biểu tình phản đối.
Một người sống ở Việt Nam nói " Bên Mỹ lây lan nhiều
vì tự do quá đấy thôi"!
Mới năm ngoái mà như lâu lắm
rồi:
Ngày này, năm ngoái mới
đây thôi
Chistmas tưng bừng vui quá
trời
Đường xá, xe đông cùng
lấn tới
Trung tâm mua sắm chật những
người
Mùa Giáng sinh gần kề. Sao
Khuê chợt nhớ những mùa Giáng sinh ở Saigon năm xưa. Từ
giữa tháng 12, nhạc Giáng sinh đã vang cùng ngõ hẻm. Những
bài ca nhạc điệu vui tươi tạo một không khí háo hức, không
phải chỉ cho các con chiên của Chúa mà cho cả những người
ngoại đạo, tin hay không tin có Chúa ngự trên cao, mọi người
đều rành
" Đêm đông lạnh lẽo Chúa
sinh ra đời, Chúa sinh ra đời, nằm trong hang đá nơi máng
lừa..."
Không phải nghe trên không trung
mới thấy tiếng hát thiên thần vang lừng mà mới về đến
đầu ngõ đã thấy tiếng Jingle Bells rung inh ỏi từ chiếc
ra-dô nhà ai đó....
Rồi
đêm đến, ánh đèn làm tăng nét lấp lánh của những sợi
kim tuyến máng trê những cây thông giả tràn đầy trên vỉa
hè đường Lê Lợi, đường Nguyễn Huệ, bùng binh Saigon.
Ông già Noel, xe tuần lộc,
hang đá, Chúa hài đồng, máng cỏ và không biết bao nhiêu
là thiệp chúc Giáng sinh, chúc năm mới được bầy bán.
Dân
Việt Nam tuy đa số theo Phật giáo nhưng không biết từ bao
giờ, Giáng sinh trở thành ngày lễ chung, nhiều người đều
tham dự bằng cách này hay cách khác. Nếu không đi lễ nửa
đêm, giới trẻ cũng có party nhảy nhót vui chơi với bạn
bè. Party của các nữ sinh Marie Curie, các sinh viên, các sĩ
quan không quân...là những nơi họ hẹn hò quấn quít bên nhau.
Mà chẳng cần party, chỉ đi dạo cũng vui rồi. Từ chợ Bến
Thành, theo Lê Lợi, quẹo ra Nguyễn Huệ hay dẫn xuống Tự
Do, khu nhà thờ Đức Bà... người đông, trời ơi chen...
Sau cuộc đảo chánh 1963, chiến
tranh đã lan rộng. Giáng sinh là dịp để các em gái hậu phương
gặp các anh trai nơi tiền tuyến, rồi đêm nhớ ngày thương,
mong ngày về phép dung dăng dung dẻ:
Anh chiến trường tôi nơi
hậu tuyến
Ðời lính chiến xui gặp
nhau đây
Ðôi đứa mình còn mỗi
đêm nay
Nói gì cạn niềm thương
để rồi mai ta lên đường...
Các binh sĩ Mỹ ngoài tiền
tuyển được các ca sĩ từ Mỹ sang, đến tận nơi giúp vui.
Bob Hope và ngay phi hành gia Amstrong cũng tham gia.
Đêm 24 tháng 12 là đêm chờ
đợi, chờ được cùng người yêu đi xin lễ hay gặp người
trong mộng trước nhà thờ.
Những đêm gần Giáng sinh hay
đêm Giáng sinh nhiều anh độc thân, ngay cả không theo đạo
cũng thường lởn vởn gần Vương Cung Thành đường Saigon
:
Mùa Noel đó chúng ta quen
bên giáo đường.
Mùa Noel đó anh dắt em vào
tình yêu.
Quỳ bên hang sâu nghe lời
kinh thánh vang cầu.
Nhìn nhau không nói nên câu
vì biết nói nhau gì đâu.
Khu nhà thờ Ba Chuông, khu Ngã
ba Ông Tạ nhộn nhịp do đông giáo dân nhưng đông nhất là
Vương Cung Thánh Đường Saigon, trước là nhà thờ Đức Bà,
xây dựng từ năm 1877 được tôn vinh thành Vương Cung
Vương Cung thánh đường năm
1961 nhưng nhà thờ xưa nhất của Saigon lại là nhà thờ Chợ
Quán trên đường Trần bình Trọng cùng lịch sử với Saigon,
Nhà
thờ ba Chuông tức nhà thờ Đa Minh trên đường Trương Minh
Giảng, xây theo hình thánh giá với cuốn sách mở có ghi chữ
Veritas (Chân lý). Tháp chuông gạch đỏ, cao 14 mét xây riêng
như bông huệ mở ra ba hướng với ba quả chuông từ Pháp
mang về nổi bật vào ban đêm nhờ đèn điện rực rỡ. Dân
xích lô, tài xế taxi, thợ thuyền, sinh viên... hay gọi là
nhà thờ Ba Chuông để phân biệt với các nhà thờ khác. Đến
năm 2003, linh mục Giuse Phạm Hưng Thịnh lúc đó đang là chánh
xứ nhận trách nhiệm xây dựng nhà thờ mới theo tinh thần
hội nhập văn hóa nên nhà thờ mang dáng dấp giống như một
ngôi đình của làng xã Việt Nam với hình vuông, mái cong.
Vương Cung Thánh đường Saigon
là một trong bốn Vương Cung Thánh Đường tại Việt Nam, ba
Vương Cung Thánh Đường kia là Vương Cung Thánh Đường Phú
Nhai ở Nam Định, Vương Cung Thánh Đường La Vang ở Quảng
Trị nơi Đức Mẹ hiện ra năm 1798 , Vương Cung Thánh Đường
Sở Kiện ở Hà Nam...
Sau 1975, Saigon không còn không
khí Noel cũ, nghe nói không khí này trở lại cùng với sự
mở cửa đổi mới của Việt Nam thực hiện sau sự sụp đổ
của Các nước Cộng Sản Đông Âu...
... Nhận xét đầu tiên khi chúng
ta di tản ra ngoại quốc là Dân Âu Mỹ, đa số theo Thiên Chúa
Giáo,Tin Lành, Cơ Đốc nên lễ Giáng sinh rất lớn. Đây lúc
trọng đại nhất trong năm. Các trung tâm mua sắm đông nghẹt,
nhiều khi không có chỗ đậu xe mặc cho khí hậu khắc nghiệt
của mùa đông. Mỗi trung tâm lớn có ông già Noel chụp hình
với trẻ em. Những cây Noel trang hoàng rực rỡ khắp nơi từ
ngoài phố vào trong nhà. Hầu như nhà nào cũng có cây Noel
với những gói quà chung quanh với mùi thông tươi thơm đặc
biệt. Gà tây, champagne, chocolat... không thiếu gì, nhưng người
Việt tha hương không tìm thấy không khí Giáng sinh ngày xưa.
Thiếu cái gì ấy nhỉ? Thiếu cái đông đảo chen chúc và
hình như thiếu nhất là tiếng nhạc, phải, tiếng nhạc từ
cái ra -dô cũ kỹ vặn suốt ngày, oang oang cả xóm và bài
ca, nghe hoài không chán...
Vì Âu Mỹ không ăn Tết Nguyên
đán nên mọi người cũng mau mau hội nhập vào phong tục phương
Tây, kết quả là bây giờ, lễ Giáng sinh được xem là một
ngày lễ quốc tế, với thiệp chúc mừng Giáng sinh , quà Giáng
sinh, ông già Giáng sinh, cây thông Giáng sinh và tối Giáng sinh.
Giáng sinh là một ngày lễ
gia đình để mọi người, mọi thế hệ trong gia đình quây
quần tụ tập. Giáng sinh cũng là lúc người ta chia sẻ với
những ai bị bỏ rơi, bị cô đơn, bệnh hoạn, già yếu trong
nhà già, không mái ấm gia đình ngoài đường phố qua các
hội từ thiện.
Đêm Giáng sinh là một đêm
huyền diệu cho trẻ con. Hầu như tất cả mọi ước nguyện
trẻ con được thành sự thật cùng sự vui thích của người
lớn qua những gói quà to nhỏ thông qua trung gian của ông già
Noel.
Với người Việt Nam, Giáng
sinh, giản dị là ngày Chúa sinh ra đời. Giáng sinh, Anh
Mỹ gọi là Christmas do hai tiếng Christ là chúa Christ từ chúa
Jê -su và "mas " tức ngày lễ, ngày lễ mừng Chúa chào đời.
Chữ Christmas gồm có chữ Christ và Mas. Chữ Christ (Đấng chịu
sức dầu) là tước vị của Đức Giêsu. Chữ Mas là chữ
viết tắt của Mass (thánh lễ).
Khi chữ Christ và Mas viết liền
thành ra chữ Christmas có nghĩa là ngày lễ của Đấng Christ,
tức là ngày lễ Giáng sinh của Đức Giêsu.
Chữ Christmas và Xmas đều
có cùng một ý nghĩa như nhau. X do chữ Hy lạp viết chữ Christ
là Christos, Xpiơtós hay Xristos. Người ta dùng phụ âm X để
tượng trưng cho nguyên chữ Xristos hay Xpiơtós, rồi thêm chữ
Mas kế cận để thành chữ Xmas.
Người Pháp gọi lễ Giáng
sinh là Noel và lễ này chính thức bắt đầu từ thế
kỷ thứ II, ấn định vào ngày 25 tháng 12. Noel là một từ
tiếng Pháp Noël, khi xưa viết là Naël mà nguồn gốc từ tiếng
Latinh nātālis (diēs) có nghĩa là "(ngày) sinh". Noel cũng có
thể xuất phát từ tước hiệu Emmanuel, tiếng Hebrew nghĩa
là "Thiên Chúa ở cùng chúng ta."
Người
ta không biết đích xác ngày Chúa ra đời, chỉ biết ngày
đông chí và vì Đức mẹ phải chín tháng mang thai nên ngày
chúa ra đời phải là chín tháng sau ngày các sứ thần báo
tin. Người ta cũng đã đề nghị vài ngày như 6 tháng 1, 25
tháng 3, 10 tháng 4 nhưng sau cùng đại đế Constantin quyết
định ngày 25 là ngày Chúa đến thế gian..
Ban đầu, trước sự cấm đoán
và bắt bớ của chính quyền La Mã, nguời theo Thiên Chúa đã
bí mật chọn ngày 25/12, cũng là ngày đại lễ của La Mã
tế thần Mặt Trời để tổ chức; nhờ vậy trong một thời
gian dài, chính quyền La Mã đã không thể phát hiện những
người theo đạo Chúa hân hoan mừng vui chào đón Chúa Jesus
đến trần gian. Khoảng 300 năm sau, vào năm 312, Hoàng đế
La Mã Constantine I bỏ đa thần giáo và theo Cơ đốc giáo. Ông
cho hủy bỏ lễ thờ thần Mặt trời và cũng lấy ngày này,
25/12 là ngày lễ mừng sinh nhật của Chúa Jesus. Theo người
Do Thái, ngày mới bắt đầu từ chiều tối chứ không phải
nửa đêm hay sáng hôm sau nên mới có lễ từ ngày 24. Lễ
chính thức ngày 25 tháng 12 được gọi là "lễ chính ngày",
còn lễ đêm 24/12 gọi là "lễ vọng" thường thu hút nhiều
người tham dự hơn. Sau này, nhà bác học Isaac Newton giải
thích là lễ Giáng sinh được chọn vào ngày Đông chí - mà
theo lịch thời đó rơi vào ngày 25/12. Ðến năm 354. Giáo
hoàng Libero chính thức công bố ngày 25 tháng 12 là ngày chính
thức để cử hành lễ Giáng sinh.
Nhiều giáo hội Chính Thống
Giáo Đông Phương như ở Nga, Gruzia vẫn sử dụng lịch Julius
để định ngày này, cho nên lễ Giáng sinh của họ ứng với
ngày 7/1 theo lịch Gregory.
Chúng ta thường nghe các bà
ngoan đạo " Giê- su, lạy Chúa tôi".
Tại sao đức Chúa mang tên
Jesus Christ?
Theo tài liệu Wikipedia: Jesus
có nghĩa là Jiavê, có nghĩa là sự cứu rỗi
và Christ
là người được xức dầu .
Trong tiếng
Hy Lạp, Χριστός (Khristos) có nghĩa là "người được
xức dầu", được dịch từ tiếng Hebrew Messiah, vị
lãnh đạo được Thiên Chúa sai đến giải cứu dân Chúa,
ngày nay hiểu là "Đấng cứu thế" "Đấng Tiên tri", "Chúa".
Chữ Kitô hữu được chỉ những người tin và theo Chúa
Kitô. Cả ba Nhánh Kitô Giáo là Công Giáo, Chính Thống và Tin
Lành, từ đầu, đều thuộc Đạo Thánh của Chúa Kitô gọi
chung là Kitô Giáo (Christianity ). Nhưng theo dòng thời
gian, đã có những biến cố gây ra tình trạng rạn nứt hay
ly giáo (schisms) hoặc những cải cách (Reformations ) đáng tiếc
xảy ra khiến Kitô Giáo bị phân chia thành 3 nhánh chính trên
đây. Ngoài ra, còn một nhánh Kitô Giáo nữa là Anh Giáo (Anglican
Communion) do vua Henri VIII (1491-1547) của nước Anh vào năm 1534
lập một giáo hội riêng cho nước Anh, tách khỏi Rôma chỉ
vì Tòa Thánh Rôma (Đức Giáo Hoàng Clement VII) không chấp nhận
cho nhà vua ly dị vợ, lấy vợ khác để sinh con nối dõi.
Tuy là ăn
mừng Giáng sinh cùng một ngày nhưng mỗi nơi mỗi khác
Tại Pháp:
với tỷ lệ tôn giáo là Công giáo 83%-88%, Tin lành 2%, Do Thái
giáo 1%, Hồi giáo ..bữa ăn đêm mang tên Reveillon de Noel. Reveillons
có nghĩa là "chúng ta thức dậy đi nào". Bữa tiệc tổ chức
vào đêm khuya nên phải thức mới ăn được.
Năm 2010,
Unesco chính thức công nhận "bữa ăn kiểu Pháp" là di sản
văn hóa phi vật thể của nhân loại nên bữa tiệc Reveillon
de Noel hẳn là đặc biệt: Khai vị là hải sản tươi, tôm,
cua và đặc biệt là hàu. Phần lớn người Pháp sẽ ăn sò
sống, để "nhẹ nhàng" vì còn nhiều món thịnh soạn chờ
đợi. Một món không thể thiếu khác là gan béo (foie gras)
của vịt hoặc ngỗng. Món chính truyền thống thường là
thịt gia cầm, thường được chọn nhiều nhất là gà tây.
Gà được nhồi hạt dẻ, thịt, nấm rồi đút lò nấu thật
lâu cho thịt thấm nước sốt từ phần nhân chảy ra để
mềm và thơm vì nếu không có nhân nhồi vào mà chỉ nướng
không thì thịt gà tây sẽ bị khô. Hạt dẻ vào đúng mùa
(cuối thu đầu đông) nên rất bùi, ngon. Món chính có thể
được ăn kèm với rau củ. Sau đó với 3 hoặc 4 loại khác
nhau fromage: camembert, comté, chèvre, bleu...Sau cùng, món rất
được chờ đợi là bánh buche (khúc cây). Tiệc tàn, nhưng
những câu chuyện chưa dứt, các hộpchocolat được trang trí
bắt mắt lại được mang ra để cả nhà nhâm nhi. Giáng sinh
thật ấm áp và ngọt ngào.
Bûche de
Noël bắt nguồn từ Pháp, có nguồn gốc liên quan đến
tục lệ đốt khúc cây để chào đón mặt trời của người
cổ đại. Công thức bánh khúc cây đầu tiên có lẽ là của
tác giả Joseph Fabre vào năm 1905. ... Người ta coi việc ăn
bánh khúc cây sẽ đem lại may mắn trong năm mới và tránh
khỏi điềm dữ.
Na Uy
: Việc giấu tất cả các chiếc chổi trước khi đi ngủ đã
trở thành một phong tục đặc trưng của các gia đình Na Uy
trong đêm Giáng sinh. Người Na Uy tin rằng những linh hồn lưu
lạc và phù thủy độc ác sẽ xuất hiện vào đêm Giáng sinh
để đánh cắp bất kỳ chiếc chổi nào để bay lên trời
gieo tai họa và gây rắc rối - giống bà phù thủy trong truyện
Harry Potter? Ngoài ra, món bánh pudding gạo ngọt ngào mang tên
"riskrem" cũng trở thành món tráng miệng không thể thiếu đối
với người dân Na Uy trong ngày Giáng sinh.
Tại Anh
(7): với tỷ lệ đạo chính thống Anh (57%), đạo Tin Lành
(15%), đạo Thiên Chúa ( 13%) và một số đạo khác như: Hinđu,
Sikh, Do Thái... Christmas Dinner là bữa tiệc chính, diễn
ra vào buổi trưa.
Pháo Giáng
sinh -Cracker " là một phần "không thể thiếu" trong dịp lễ
Giáng sinh của Anh. Hãng tin BBC mô tả đây là "một cái ống
bìa các- tông 3 ngăn, được bọc trong giấy màu rực rỡ"
với hình dạng giống một cái kẹo. Ðầu bữa ăn, cứ hai
người ngồi cạnh sẽ cùng nhau kéo "cracker" (dài bằng hai
gang tay, buộc lại hai đầu, bên ngoài bọc lớp giấy hoa đẹp,
bên trong chứa một vật nho nhỏ như chìa khóa, đồ cắt móng
tay, đồ khui bia, kéo, kẹp giấy...). Khi "cracker" đứt ra, phần
quà bên trong rơi vào ai thì sẽ thuộc về người đó.
Tại Hoa
Kỳ: 76% tổng số dân Hoa Kỳ nhận họ theo Kitô giáo
52% theo Tin Lành, 24% theo Công giáo Rôma, 1% theo Do Thái giáo
và 1% theo Hồi giáo.
Trên
bàn tiệc Giáng sinh của người Mỹ luôn có món Gà Tây nhồi,
món ăn này cũng là món ăn phổ biến trong ngày lễ Tạ Ơn
của họ. Món gà tây vốn dĩ là món ăn của giới thượng
lưu Mỹ vào những năm cuối thế kỷ 19. Cùng với đó, trên
bàn tiệc của họ còn có xốt, bí đỏ và đậu xanh. Các
loại bánh gồm bánh táo, bánh cà rốt, bánh patee thịt bằm
và bánh trái cây. Di dân đến Mỹ đầu tiên là dân Anh nên
Mỹ không có buche de Noel như Âu châu, Canada.
Mexico:
Tại các thành phố và thị trấn trên khắp Mexico, lễ hội
Giáng sinh còn gọi là lễ hội Las Posadas được tổ chức
từ ngày 16 đến 24/12. Las Posadas tưởng niệm hành trình đầy
gian khổ của thánh Joseph và đức mẹ Mary từ Nazareth đến
Bethlehem để tìm kiếm một nơi an toàn cho đức mẹ hạ sinh
ra Chúa Giê-su. Trong tiếng Tây Ban Nha, "Las Posadas" có nghĩa
là "nhà trọ" hoặc "nơi trú ẩn". Ngày lễ kéo dài 9 ngày
tượng trưng cho 9 tháng mang thai của đức mẹ Mary. Mỗi đêm
sẽ có một bữa tiệc được tổ chức ở nhà một trong những
người hàng xóm láng giếng trong khu dân cư. "Người hành hương"
đứng trước cửa chủ nhà hát một bài hát xin chỗ trú ngụ,
sau đó chủ nhà sẽ mở cửa mời vào với các bàn tiệc được
bày sẵn. Trong đêm cuối cùng, những đưa trẻ sẽ đập vỡ
piñatas - những con rối làm bằng giấy hoặc ni-lông chứa
rất nhiều kẹo và đồ chơi.
Úc:
52% người dân Úc theo Thiên Chúa giáo (trong đó 22.6% theo Công
giáo). 2.6% theo Hồi giáo, 2.4% theo Phật giáo, 1.9% theo Ấn giáo,
và 0.5% theo đạo Sikh. Anh và châu Âu từng cai trị tại Úc
nên Úc gần như có hai lễ Giáng sinh. Giáng sinh thực sự ngày
là 25 tháng 12 như mọi nơi và là ngày quốc lễ ở Úc .Vì
Giáng sinh tháng 12 ở Úc rơi vào mùa hè, nóng và ẩm ướt
nên Úc tổ chức một Giáng sinh khác vào tháng 7, lúc đó là
giữa mùa đông. Giáng sinh vào tháng 7, còn được gọi là
Yulefest hoặc Yuletide.
Bữa tiệc
Giáng sinh tại Úc vô cùng ấm cúng
Thời tiết
khá nóng nên tiệc Giáng sinh sẽ không có sự xuất hiện của
những chiếc áo len mà thay vào đó là những chiếc mũ kỳ
quái khiến buổi tiệc thêm đặc biệt. Những chiếc mũ làm
bằng giấy và pháo hình kẹo hay những chiếc xe được gắn
sừng tuần lộc chạy khắp đường. Bữa tiệc Giáng sinh bắt
đầu bằng ly rượu vang lạnh, nhẹ nhàng và những món khai
vị, nổi bật như tôm xiên chẳng hạn. Bữa ăn chính không
thể thiếu món gà tây và nhiều món salad của Úc. Tráng miệng
có nhiều món truyền thống đặc biệt, trong đó, món bánh
pudding mận ăn cùng với kem tươi là ngon hơn cả. Theo như
người dân địa phương thì cần phải đun bánh tới 6, 7 tiếng
đồng hồ, để có thể giữ được trong vài tháng với hương
vị ban đầu.
Hầu
hết các ngôi nhà của người dân Úc thường trang trí một
chùm Christmas Bush. Đây là một loại cây mọc ở Úc có lá
nhỏ màu xanh, hoa màu kem. Lá sẽ chuyển sang màu đỏ sáng
bóng trong tuần lễ Giáng sinh. Không lò sưởi, không tuyết
trắng như các quốc gia ở Bắc bán cầu, mùa Giáng sinh Australia
rực rỡ nắng vàng trên những bãi biển lộng gió và cát.
Vào ngày Giáng sinh, nhiều gia đình thường ăn mừng với một
bữa tiệc nướng vào buổi trưa, và sau đó tiến thẳng tới
bãi biển. Ông già Noel tại Australia cũng có mặt tại các
bãi biển, thậm chí hết sức đặc biệt khi xuất hiện trên
ván lướt sóng thay vì đi trên chiếc xe trượt tuyết đặc
trưng. Cây thông Giáng sinh Úc là từ những cành cây, củi
khô ghép lại.
Châu Á
Giáng
sinh ban đầu là lễ hội của châu Âu, theo bước chân các
nhà truyền giáo đã đi khắp thế giới, Mỹ, Úc, Phi, Á. Ở
châu Á, lễ Giáng sinh tưng bừng ở Philippine, Singapore, Korea,
khá sôi động ở Thai Lan.
* Dân Nhật
ăn Giáng sinh với gà quay Kentucky và bánh kem.
* Dân Trung
quốc nội địa tặng nhau táo vào dịp Giáng sinh.
* Philippines : Philippines tận hưởng mùa Giáng sinh dài nhất
và xa hoa nhất trên thế giới, với những đường phố, nhà
hàng cho đến các trung tâm thương mại đều ngập tràn ánh
nến, đèn màu. Người dân bắt đầu trang hoàng nhà cửa và
các lễ hội được tổ chức từ tháng 9 cho tới hết tháng
1 năm sau. Những chiếc đèn lồng Giáng sinh đặc biệt gọi
là "parols", mang ý nghĩa là sự chiến thắng của ánh sáng
trước đêm đen, làm bằng tre và giấy được treo khắp các
thị trấn và làng mạc.
Ở
châu Phi, ngày Giáng sinh thường bắt đầu bởi tiếng hát
của các nhóm truyền giáo đi xuyên các đường phố, làng
mạc, nhà cửa. Các bài hát thánh ca nổi tiếng thế giới
sẽ đánh thức mọi người dậy để tới nhà nguyện để
sau đó mỗi người lại trở về nhà với món ăn ngon.
Phần quan
trọng nhất trong lễ cầu nguyện ngày giáng sinh của người
châu Phi là trao tặng tình cảm - thường là một món quà để
tỏ lòng tôn kính Chúa. Vào khoảng 8-9 giờ sáng, người dân
sẽ tham gia lễ mừng ngày Chúa giáng sinh. Bất cứ ai tham gia
lễ cầu nguyện đều đem theo một món quà và đặt chúng
ở gần chiếc bàn Thánh thể. Không ai tham gia buổi lễ này
mà không đem theo quà tặng.
Tại châu
Phi, các món ăn trong ngày Giáng sinh thường là gà tây, thịt
bò nướng hoặc lợn sữa, gạo vàng với nho, rau và mứt mận,
bánh cracker... Như Úc, lễ Giáng sinh ở Nam Phi diễn ra vào
mùa hè, không có tuyết nhưng hoa rực rỡ khắp mọi nơi. Và,
thay vì cây thông Noel người ta lại dùng cây cọ như ở quốc
gia nằm ở bờ biển phía tây châu Phi.
Qùa Giáng
sinh, theo truyền thuyết do ông già Noel phát. Truớc đó
các trẻ em sẽ gửi thư đến ông già Noel ở tận Bắc cực
để xin món quà mơ ước. Ông sẽ đến từng nhà và để
quà vào trong những chiếc vớ máng ở đấu giường hay đặt
dưới gốc cây thông. Ông sẽ chui qua ống khói mà vào. Trẻ
em rất yêu mến ông già bụng bự đỏ từ đầu đến chân,
nhân từ, muốn gì cho nấy:
Petit
Papa Noël
Quand tu
descendras du ciel
Avec des
jouets par milliers
N'oublie
pas mon petit soulier
Mais avant
de partir
Il faudra
bien te couvrir
Dehors
tu vas avoir si froid
C'est un
peu à cause de moi
Ông
già Noel chính là Santa Clauss.
Truyền thuyết
Santa Claus được bắt đầu bởi một vị Thánh có tên là
Nicholas. Thánh Nicholas sinh vào năm 280 tại một thành phố nhỏ
ở miền Tiểu Á. Cha Mẹ ông rất giàu nhưng qua đời khi ông
còn nhỏ.
Suốt
cuộc đời, Thánh Nicholas sống trong sự hy sinh, tận tụy và
đầy lòng yêu thương. Ông đã được dân chúng bầu làm Giám
Mục cho thành phố Myra. Thánh Nicholas bị giam trong thời gian
bắt bớ đạo của Hoàng Đế Diocletian, nhưng sau đó ông được
Hoàng Đế Constantine thả ra. Ông dành những ngày ngắn ngủi
còn lại của cuộc đời để giúp đỡ người nghèo khó.
Ông thường cải trang để đem các món quà đến cho các em
nhỏ nghèo trong những làng mạc. Có lần Thánh Nicholas cũng
tặng vàng cho một người cha nghèo để làm của hồi môn
cho ba đứa con gái. Ông qua đời vào năm 314, lúc 34 tuổi.
Chuyện kể rằng lúc còn sống thánh Nikolaus (ông già Noel)
vì thương tình ba cô con gái đến tuổi lập gia đình nhưng
không chàng trai nào ngấp nghé vì gia đình của họ quá nghèo.
Vào một đêm mùa đông, ngài Nikolaus đã ném 3 đồng tiền
vàng vào ống khói nhà các cô gái, vô tình chúng rớt vào
các
đôi bít tất mà họ hong bên lò sưởi. Từ đó có tục
trẻ em treo bít tất để được nhận quà của ông già
Noel.
Bộ quần
áo đỏ của ông, do người thợ may đã đo lầm, nên rộng
đủ để ông nhét kẹo bánh thành cái bụng bự và dài để
ông nhét vào ủng cho ấm chân.
Kẹo
hình cây gậy: Vào những năm 1800, một người làm kẹo
ở Ấn Độ muốn biểu đạt ý nghĩa của Lễ Giáng sinh bằng
cách uốn cong một trong những thỏi kẹo thành hình một chiếc
gậy kẹo. Màu trắng biểu hiện cho sự trong trắng và
vô tội của chúa Giê su, ba sọc nhỏ tượng trưng cho những
đau đớn mà Ðức Chúa đã phải chịu trước khi ngài chết
trên cây thập ác. Ba sọc đó còn biểu hiện ba ngôi thiêng
liêng của Chúa (sự hợp nhất của Cha, Con và Thánh thần).
Ông thêm vào một sọc đậm để tượng trưng cho máu mà Chúa
đã đổ cho loài người. Khi nhìn vào cái móc của cây gậy,
ta thấy nó giống hệt cây gậy của người chăn cừu vì chúa
Giê su chính là người chăn dắt con người. Nếu lật ngược
cây gậy, nó sẽ trở thành chữ J tượng trưng cho chữ cái
đầu tiên của tên chúa Giê su (Jesus). Nhờ có người thợ
làm kẹo đó mà mọi người đều biết được lễ Giáng sinh
nói về điều gì.
Vì
không có chìa khóa vào nhà nên ông già Noel từ máng lò sưởi
tụt xuống, tuy thế quà và ông không bị dính muội khói,
ông đặt quà bên cạnh cây Giáng sinh
Vào thế
kỷ VII, nhà tu người Đức, Thánh Boniface đã thuyết phục
các tu sĩ của mình tại vùng Geismar rằng cây sồi không phải
là loài cây thiêng liêng. Ông đốn một cây sồi lớn, khi
cây đổ, nó đè hết tất cả các cây cối xung quanh, trừ
một cây sapin trẻ. Ông tuyên bố sẽ gọi tên cây này là
cây Chúa Hài đồng Jesus. Từ đó người ta trồng cây thông
nhỏ để làm lễ Giáng sinh. Cây đó được gọi là Cây Noel
lần đầu tại Alsace vào năm 1521. Năm 1560, những người theo
đạo Tin Lành đã phát triển truyền thống này. Đến thế
kỷ XIX, cây phát triển rất thịnh hành và đến nay, cây Noel
là thứ không thể thiếu của mỗi dịp Giáng sinh. Với "màu
xanh trường kỳ" trong suốt mùa đông của nó, cây thông tượng
trưng cho sự sống vĩnh cửu!
Theo ông Fréderic
Picard, phóng viên tờ Le Figaro, phải đợi đến thế kỷ 16,
cây thông mới được thắp sáng lần đầu:
" Theo tương
truyền, ông Martin Luther bị lóa mắt trước vẻ đẹp của
cây thông phủ đầy tuyết. Những chiếc cành xanh lá phản
chiếu ánh sao lấp lánh. Và ông tạo dựng lại hình ảnh này
bằng cách để những ngọn nến trên cây thông của mình
".
Tập
tục này được tiếp tục phát triển mạnh vào thế kỷ XVII.
Cây thông Noel thời kỳ này được thắp sáng bằng những
chiếc vỏ sò đầy ắp dầu. Đèn điện xuất hiện cũng đã
làm thay đổi nghệ thuật trang trí cây thông. Dây đèn điện
trang trí đầu tiên lần đầu ra mắt là tại Hoa Kỳ, năm
1882, do một người bạn của Thomas Edison- một nhà phát minh
ra đèn điện- là thương gia nổi tiếng của Mỹ lúc bấy
giờ.
Lúc đầu,
cây thông được trang hoàng bằng những quả táo đỏ,
nhắc lại hoa quả dồi dào của Thiên đàng và cũng theo lời
kể của Frédéric Picard, quả cầu trang trí Noel đầu tiên
được chế tạo vào năm 1858 tại Moselle của Pháp một cách
tình cờ.
" Một
mùa hè khô hạn và một mùa đông khắc nghiệt đã làm cho
táo dùng để treo cây thông theo truyền thống bị mất mùa.
May mắn thay, một người thổi thủy tinh đã nảy ra sáng kiến
thay thế trái cây bằng những quả cầu bằng thủy tinh.
"
Giờ
đây, được trang trí bằng muôn ngàn ánh đèn, cây thông Noel
đã trở thành một phong tục được cả thế giới đi theo
và chia sẻ.
Ngôi sao
Bethlehem: Ngôi sao được đặt trên ngọn cây thông Noel,
trên đỉnh Nhà thờ với các chùm đèn hoa tỏa xuống như
ban phước lành cho mọi người và mùa Giáng sinh cũng còn được
gọi là "mùa sao sáng". Ngôi sao trong truyền thuyết đã
dẫn đường cho 3 vị Vua tới được đúng nơi Đức Chúa
Trời Giêsu được hạ sinh. Ba vị quỳ trước mặt Chúa, dâng
lên Chúa các vật phẩm trầm hương và vàng bạc châu báu.
Ngôi
sao Giáng sinh có năm cánh như đèn Trung thu, còn ngôi sao sáu
cánh là ngôi sao David của nguời Do Thái. Nguời ta cũng máng
vào cây Giáng sinh những quả sồi, tuy không phải là cây Thánh
nhưng tượng trưng cho ý nghĩa, dù khởi đầu nhỏ bé nhưng
sẽ những cây sồi cứng cáp vĩ đại.
Thiệp
Giáng sinh: Vào thời cổ Ai Cập và La Mã, người ta có
thói quen gửi lời chúc mừng đầu năm khắc trên những mảnh
gỗ. Đến năm 1843, tại Anh quốc, Sir Henry Cole, vì quá bận
bịu trong công việc làm ăn không thể viết thư được nhân
mùa Giáng sinh và muốn giúp phát triển hệ thống Bưu điện
nên đã cho trang trí một tấm thiệp, in ra , gửi đến các
đồng sự của ông. Sau đó đã có hàng ngàn tấm thiệp
được in và bán với giá một "shilling".
Từ đó những
tấm thiệp được mang ra, trang trí cả bên những cây Thông
Giáng sinh như một thông điệp của những người thân yêu
gửi tới nhau.
Bây giờ
chúng ta gửi cho nhau hàng ngàn tấm thiệp chỉ bằng một click
và không tốn tiền mua, không hại môi trường, nhất là tuân
thủ lệnh "stay home."
Bên cạnh
cây Giáng sinh, nhiều nhà treo ngoài cửa một vòng hoa, nêu
có nên gọi là Vòng nến mùa vọng, mùa chuẩn bị cho
Chúa Giáng sinh.
Vòng nến mùa
vọng (Adventkranz) bắt đầu thành hình cách đây khoảng 150
năm tại Hamburg từ mục sư Johann Heinrich Wichern thắp trong
ngôi nhà gọi là Rauche Hauss do ông lập ra mục đích tụ tập
các thanh thiếu niên trên đường phố để học nghề và cầu
nguyện đêm Giáng sinh.
Trong số
4 cây nến được thắp lên trong 4 Chúa Nhật của Mùa Vọng,
có 3 cây màu tím và 1 cây màu hồng. Các cây nến màu tím
được thắp vào các Chúa Nhật thứ 1, thứ 2 và thứ 4 tiêu
biểu cho sự cầu nguyện, việc đền tội, và những hy sinh
cùng các việc bác ái trong Mùa Vọng. Cây nến màu hồng được
thắp vào Chúa Nhật thứ 3, tức là Chúa Nhật Vui Mừng (tiếng
Latinh là Gaudete có nghĩa là vui mừng) khi vị linh mục mặc
áo lễ màu hồng. Được gọi là Chúa Nhật Gaudete vì vào
thời điểm này, người tín hữu đã đi được nửa chặng
đường của Mùa Vọng và họ đang đến gần ngày Lễ Giáng
sinh. Việc thắp sáng dần 4 cây nến này trong Mùa Vọng tiêu
biểu cho sự chờ đợi và niềm hy vọng về việc Chúa Giêsu
đã đến với nhân loại lần thứ 1 và nỗi mong mỏi Ngài
lại đến một lần nữa để phán xét kẻ sống và kẻ chết.
Nếu có cây nến thứ 5, cấy nến này tượng trưng cho Chúa
Ki Tô đến, có mầu trắng.
Các biểu
tượng của vòng hoa Mùa Vọng rất đẹp. Vòng hoa được kết
bằng những lá cây thường xuân* (cây Vạn niên,
khoa học: Hedera helix)
tiêu biểu cho
cuộc sống liên tục. Trong số các cây thường xuân, cây nguyệt
quế* tiêu biểu cho chiến thắng sự bách hại và đau khổ;
cây thông (pine) và nhựa ruồi (holly) tượng trưng cho sự bất
tử; và cây tuyết tùng (cedar) tiêu biểu cho sức mạnh và
sự chữa lành. Người ta cũng còn kết những qủa thông vào
vòng hoa Mùa Vọng để tiêu biểu cho sự bất tử của linh
hồn và lới hứa sự sống mới và vĩnh cửu trong Chúa Kitô,
Ngôi lời Nhập Thể, Đấng đã chiến thắng tội lỗi và
sự chết qua mầu nhiệm tử nạn và phục sinh của Người.
Cây ô rô*, lá xanh tươi cũng được kết vào vòng hoa thay
cho cây tầm gửi* ( holly, cùng họ nhựa ruồi) có nguồn gốc
do người ngoại đạo đã dùng. Lá và hoa ô rô đẹp hơn lá
tầm gửi và lá có răng cưa.
Vòng hoa mùa
Vọng có lẽ bắt nguồn từ vòng Nguyệt quế, thường được
các hoàng đế đeo, tượng trựng cho chiến thắng và quyền
lực.
Cây trạng nguyên Pointsttias được đặt theo tên của
Joel Poinsett đại sứ đầu tiên của Mỹ ở Mexico người đã
có công mang loại cây này về nước Mỹ vào năm 1882.
Vào thế
kỷ 18, người Mexico coi cây trạng nguyên là biểu tượng của
ngôi sao ở Bethelem. Theo truyền thuyết cho rằng có một bé
trai không có quà dâng lên Chúa Hài Đồng nên em đã mang đến
máng cỏ một chùm lá cây. Các bạn em cười chế nhạo em,
nhưng khi em đặt những nhánh lá dưới chân Chúa Hài Đồng
thì những cành lá đó biến thành những bông hoa đỏ rực
rỡ rất đẹp. Màu đỏ của niềm tin hy vọng, rực rỡ ấm
áp giữa vùng tuyết trắng mênh mông, buốt giá.
Chuông
Chuông được
rung lên để báo tin nên trên cây Thông Giáng sinh chúng ta thường
treo rất nhiều những quả chuông nhỏ. Mỗi lúc cây
đung đưa, bản nhạc vui mừng lại khẽ réo rắt ngân.
Hưu chiến
đêm Giáng sinh (tiếng Anh: Christmas truce; tiếng Ðức:
Weihnachtsfrieden; tiếng Pháp: Trêve de Noël) là hiện tượng
một loạt những cuộc ngừng bắn không chính thức xảy ra
dọc theo Mặt trận phía Tây trong dịp Giáng sinh năm 1914 giữa
lúc Chiến tranh thế giới thứ nhất. Một tuần trước ngày
lễ, binh lính hai bên tham chiến đối đầu là Ðức và Anh
Quốc băng qua các chiến hào để trao đổi lời chào mừng
cũng như trò chuyện với nhau. Vào ngày và đêm trước Lễ
Giáng sinh cũng như đúng ngày lễ này, binh sĩ từ hai phía
dò dẫm tiến vào vùng giao tranh, ngồi lại với nhau rồi cùng
trao đổi thức ăn và những món quà kỷ niệm. Họ trao đổi
tù binh, tổ chức chung lễ an táng, rồi hát với nhau các ca
khúc Giáng sinh trước khi chia tay. Họ cũng tổ chức những
trận đấu bóng giao hữu, tạo nên những ấn tượng sâu đậm
nhất về cuộc hưu chiến. Tuy nhiên, tại một số khu vực,
chiến tranh vẫn tiếp diễn, hay chỉ là những cuộc dàn xếp
thu hồi thi thể các binh sĩ tử trận.
Lính Ðức
và Anh gặp nhau trong cuộc hưu chiến,
được đăng
trên tờ The Illustrated London News, 9 tháng 1 năm 1915
Tại Mặt
trận phía Tây có khoảng 100 000 lính Anh và Đức tham dự những
cuộc hưu chiến không chính thức. Cuộc hưu chiến đầu tiên
bắt đầu vào ngày trước Giáng sinh 1914, khi lính Đức trang
hoàng chiến hào của họ trong vùng Ypres, Bỉ, nhất là ở
Saint-Yvon, theo hồi ký của Đại úy Bruce Barinsfather.
Những
người lính Đức thắp nến trong chiến hào, treo nến trên
cây Giáng sinh, rồi cử hành lễ bằng cách hát vang những
ca khúc Giáng sinh. Khi thấy các cây thông của linh Đức, các
kỹ sư của đơn vị kỹ sư Hoàng gia Scotland đã nhầm lẫn
đó là một cuộc tấn công của kẻ thù, cho đến khi họ
nghe thấy các giai điệu:"Stille Natch! Heilige Natch!"(phiên bản
tiếng Đức của bài Đêm thánh vô cùng). Một người lính
Anh hét to:" Họ đang hát đấy, chúng ta nên hát theo đi!". Thế
là các người lính Anh đáp lễ bằng cách hát những ca khúc
Giáng sinh của họ. Những tiếng kêu to chào hỏi và chúc mừng
Giáng sinh vang lên từ hai bên chiến tuyến. Ngay sau đó nhiều
người băng qua vùng trận địa, tặng nhau những món quà nhỏ
như thức ăn, thuốc lá, rượu, và những vật kỷ niệm như
nút áo và mũ. Những khẩu đại pháo cũng im tiếng. Đây cũng
là cơ hội để những người lính đem thi thể của đồng
đội về chôn cất. Các chiến sĩ trận vong được an táng
theo nghi thức, được thương tiếc và nghiêm chào theo quân
cách bởi những người lính từ hai bên chiến tuyến. Tại
một tang lễ được tổ chức trong vùng hoang địa, những
người lính từ hai phía cùng nhau đọc đoạn Kinh Thánh trong
Thánh Vịnh 23. Ở nhiều nơi, hưu chiến kéo dài qua Lễ Giáng
sinh, có chỗ đến tận Năm Mới.(Tài liệu)
Lễ hưu chiến
này đã được dựng thành phim, rất cảm động.
Có lẽ không
có gì hạnh phúc bằng trong đêm Noel giá lạnh, dưới gốc
thông xanh lấp lánh ánh đèn, bên bếp sưởi hồng, cả nhà
quây quần hòa chung tiếng hát: "Chúc Mừng Giáng sinh".
Những bài
ca Giáng sinh là linh hồn của mùa Giáng sinh. Những bài
hát Giáng sinh ban đầu thường là Thánh ca đều để xưng
tụng đêm huyền diệu, đêm Chúa chào đời. Một trong những
bài "Christmas Carol" cổ xưa có lẽ là bài "The First Noel"
(thế kỉ 16), rồi đến bài "Silent Night" (1818).
"The First
Noel"(Đêm Giáng sinh Đầu Tiên) là bài dân ca mùa Giáng sinh
cổ xưa nhất mà ngày nay còn hát. Mặc dầu được in ra lần
đầu tiên vào năm 1833, bản nhạc này đã xuất hiện trước
đó ít nhất cũng khoảng 300 năm. Nguyên bản phát xuất từ
đâu và vào thời điểm nào thì vẫn còn là một nghi vấn,
và cả hai nước Anh, Pháp đều dành phần xuất xứ. Chữ
"Noel" cho biết có thể bản nhạc đã khởi đầu từ nước
Pháp
https://www.youtube.com/watch?v=iJfjZeiRi3g&list=RDiJfjZeiRi3g&start_radio=1
Silent Night
là ca khúc được sáng tác vào ngày 25 tháng 12 năm 1818, tại
Nhà thờ Thánh Nicholas (Nicola-Kirche) ở Obendorf thuộc
nước Áo. Mohr viết lời cho bài hát từ năm 1816, nhưng mãi
đến đêm trước Giáng sinh mới tìm gặp Gruber để nhờ soạn
phần giai điệu cũng như phần phối âm cho đàn guitar.
Nhạc sĩ
Hùng Lân không chuyển dịch lời ca mà đặt hoàn toàn lời
mới.
"Ðêm Thánh
Vô Cùng" của Hùng Lân cũng rất quen thuộc với người Việt
Nam được trên nửa thế kỷ
"O Holy Night"
(Cantique de Noël) ra đời vào năm 1847 do Aldophe Charles Adam
dựa trên bài thơ "Minuit, chrétiens"của Placide Cappeau được
John Sullivan Dwight viết lời Anh. Lời Việt là "Chúa ra đời"
viết bởi Anh Linh
"What child
is this" cũng là một bài hát cổ xưa do William Chartertle Dix,
vào năm 1865, viết lời trên nền nhạc của một bài dân ca
cổ của Ái Nhĩ Lan là bài"Greensleeves" có từ thế kỉ
thứ 16. Bài này thường được chọn vào top các bài Chrischtmas
Carol mọi thời đại, và được rất nhiều ca sĩ trình bày.
Bản tiếng Việt của bài này là "Chúa Hài Đồng" được
Jo Marcel trình bày.
* Christmas
Carol là tên chung gọi những bài ca trong mùa Giáng sinh. Gọi
là mùa nhưng thực ra chỉ có 1 ngày, nhằm ngày 25/12 hàng năm
mà trong ngày ấy quan trọng là vào đêm: Đêm Chúa Giáng sinh,
đêm Noel Christmas Eve : đêm 24 tháng 12 hàng năm.
Và đây,
bản "White Christmas" do Frank Sinatra hát trên đài Mỹ ở
Saigon, vào một ngày cuối của tháng 4 năm 1975 báo hiệu cho
những người Mỹ biết là người Mỹ cuối cùng rời đi nhường
chỗ cho quân đội Giải phóng miền Nam, lá cờ của Cộng
Sản, tiến vào Saigon
https://www.youtube.com/watch?v=F90U55aCO3Y&feature=player_embedded
Ðể quên
nỗi buồn này xin mời quý vị nghe một ca sĩ Canada, Celine
Dion với "So This is Christmas"
https://youtu.be/tekN9NtGXOc
Sau cùng xin
chúc quý vị dù tin giờ chót tại Montral:
Covid, Tuyệt
đối cấm tụ tập!
Chú thích:
hình ảnh, bài ca ... : tài liệu trên mạng.
Sao
Khuê
