Tượng Phật nằm trên đỉnh núi dài nhất châu Á

Chùa Linh Sơn Trường Thọ lâu nay được nhiều người, nhất là cư dân địa phương, quen gọi chùa Núi. Bởi chùa toạ lạc trên núi Tà Cú cao 649m tại thị trấn Thuận Nam, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận.

Về chùa Núi, sách 108 danh lam cổ tự Việt Nam của Võ Văn Tường (NXB Thuận Hoá, Huế, 2007) ghi nhận: "Chùa do Tổ Hữu Đức khai sơn vào hậu bán thế kỷ XIX. Năm Tự Đức thứ XXXIII ⁽¹⁾, ngài đã trì chú Chuẩn Đề và kê toa thuốc gửi sứ mang về triều chữa lành bệnh cho Hoàng thái hậu Từ Dũ ⁽²⁾, nên vua Tự Đức ân tứ bốn chữ Linh Sơn Trường Thọ để tạ ơn ngài."

Chùa Linh Sơn Trường Thọ nằm ở độ cao 563m so với mực nước biển. Thập niên 1960, hoà thượng trụ trì Thích Vĩnh Thọ phát nguyện vận động tôn trí pho tượng Phật Thích Ca nhập niết bàn trên đỉnh núi Tà Cú ngay sau chùa. Nghệ sĩ được tỉ khâu ⁽³⁾ Vĩnh Thọ chọn thực hiện tác phẩm này là điêu khắc gia Trương Đình Ý.

Trương Đình Ý là 1 trong 10 sinh viên đầu tiên tốt nghiệp khoa Điêu khắc trường Mỹ thuật Đông Dương năm 1935, sau đó tham gia giảng dạy điêu khắc tại các trường Cao đẳng Mỹ thuật Huế và Cao đẳng Mỹ thuật Gia Định. Năm 1962, Trường Đình Ý gửi đơn đến ban giám đốc trường Cao đẳng Mỹ thuật Gia Định xin nghỉ không lương dài hạn nhằm lên núi Tà Cú tạo dựng tượng Phật không công. Tại công trường, Trương Đình Ý thọ trai, xuống tóc, mặc áo nâu hay áo lam theo lối tu sĩ Phật giáo, để các con ở Sài Gòn cho vợ là Công Tôn Nữ Liên Chi tự lực cánh sinh.

Vậy Trương Đình Ý là điêu khắc gia, chứ chẳng phải kiến trúc sư như rất nhiều sách báo lâu nay nhầm lẫn. Một số người con của điêu khắc gia Trương Đình Ý nối nghiệp cha là điêu khắc gia Trương Đình Vĩnh Lân và Trương Đình Vĩnh Quý hiện định cư tại hải ngoại đã viết lại lời thân phụ truyền dạy nguyên tắc thành công khi thực hiện tượng Phật: "Tâm của điêu khắc gia với tượng là 1."

Suốt 4 năm ròng, từ 1963 đến 1966, điêu khắc gia Trương Đình Ý tích cực chỉ huy công trường trên núi Tà Cú. Tượng hoàn thành với tư thế nằm nghiêng, mặt quay về hướng nam, má phải gối lên bàn tay phải, tay trái buông thẳng xuôi theo thân mình. Toàn bộ pho tượng dài 49m; ngang (đo bàn chân) 8,8m; cao (từ vai xuống cốt nền) 12,2m. Tượng bằng xi măng cốt thép, thường được quét vôi màu trắng.

Ni sư Thích Nữ Ba La hiện trụ trì chùa Linh Sơn Trường Thọ cho hay:

- Con số 49m tượng trưng 49 năm, tính từ khi Đức Thích Ca thành đạo đến nhập diệt.

Ngày 7-1-1993, cụm chùa và tượng Phật trên núi Tà Cú được Bộ Văn hoá Thông tin công nhận di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.

Tuy núi Tà Cú chẳng cao lắm, nhưng với đông đảo Phật tử hành hương cùng du khách gần xa thì chẳng dễ leo trèo đoạn đường dốc đá cheo leo quanh co 4km để thăm viếng chùa Linh Sơn Trường Thọ và đảnh lễ tượng Phật Thích Ca nhập niết bàn. Năm 2002, khu du lịch núi Tà Cú được thành lập trên diện tích theo quy hoạch 24ha. Với số tiền đầu tư 65 tỉ đồng, một số công trình phục vụ du khách được xây dựng, đáng kể là hệ thống cáp treo hiện đại. Cáp treo do hãng Doppelmay của Áo lắp đặt trên tuyến dài 1.604m có độ cao 505m gồm 25 cabin đóng mở tự động, mỗi cabin chứa 6 người, thời gian di chuyển 8 phút. Theo công suất thiết kế, hệ thống cáp treo này mỗi giờ vận chuyển 700 ~ 1.000 khách. Vậy là từ ngày 12-9-2003, nhờ cáp treo, việc di chuyển từ chân núi lên đỉnh núi Tà Cú và ngược lại không những dễ dàng mà còn ngoạn mục.

Ngày 2-1-2006, tượng Phật Thích Ca nhập niết bàn trên núi Tà Cú được tổ chức Kỷ lục Việt Nam / Vietkings xác nhận là tượng Phật nằm dài nhất nước ta.

Ngày 30-5-2013, trước sự chứng kiến của đông đảo quan khách cùng tăng ni, Phật tử và dân chúng, Tổng Giám đốc Tổ chức Kỷ lục châu Á là ông Biswaroop Roy Chowdhury đã đến bên tượng Phật trên đỉnh núi Tà Cú trao bằng xác lập kỷ lục "Tượng Phật nằm trên đỉnh núi dài nhất châu Á" tận tay ni sư Thích Nữ Ba La.

Tượng Phật nằm trên mái chùa dài nhất châu Á

Trên ngọn đồi thuộc tổng Bình An, huyện Phước Long, dinh Trấn Biên, nay là phường Phú Cường, TP Thủ Dầu Một, chùa Hội Khánh được thiền sư Đại Ngạn thuộc dòng Lâm Tế sáng lập vào năm Tân Dậu 1741, đời vua Lê Hiển Tông. Năm Tân Dậu 1861, thực dân Pháp đánh chiếm vùng đất này, phá huỷ ngôi già lam. Năm Mậu Thìn 1868, đời vua Tự Đức, hoà thượng Chánh Đắc tái tạo chùa Hội Khánh nơi chân đồi, cách vị trí chùa cũ 100m. Năm Tân Mão 1891, đời vua Thành Thái, hoà thượng Ẩn Long xây dựng chánh điện.

Sách Bình Dương danh lam cổ tự (Hội Khoa học lịch sử Bình Dương, 2008) cho biết chùa Hội Khánh "đã được trùng tu vào các năm 1891, 1906, 1917, 1991, 1999."

Ngày 24-9-1993, Bộ Văn hoá Thông tin cấp bằng công nhận chùa Hội Khánh là di tích lịch sử - văn hoá cấp quốc gia.

Theo thống kê danh mục cổ vật do Bảo tàng Bình Dương lập vào tháng 5-2002, chùa Hội Khánh là nơi lưu giữ nhiều cổ vật nhất tỉnh: 126 hiện vật trên tổng số 636 hiện vật khắp cả Bình Dương.

Trụ trì chùa Hội Khánh từ năm 1988 đến nay là thượng toạ Thích Huệ Thông liên tục nỗ lực đóng góp để tôn tạo tổ đình này. Xin nêu tên mấy công trình tạo ấn tượng thị giác: bảo tháp 7 tầng cao 25m và phục dựng tứ động tâm là 4 thánh tích thiêng liêng liên quan Đức Phật Thích Ca Mâu Mi gồm vườn Lâm Tì Ni (nơi Phật chào đời), Bồ Đề Đạo Tràng (nơi Phật giác ngộ dưới cội bồ đề), vườn Nai / Lộc uyển (nơi Phật lần đầu giảng pháp), rừng sa la song thọ Câu Thi Na (nơi Phật nhập niết bàn).

Trung tuần tháng 5-2011, nhằm tháng tư năm Tân Mão, sau chuyến đi Hoa Kỳ, thượng toạ Huệ Thông trở về chùa Hội Khánh bận rộn chuẩn bị chào đón đại lễ Phật đản Phật lịch 2555, song vẫn tranh thủ hồi tưởng về tứ động tâm thứ tư:

- Đất của chùa Hội Khánh trước năm 1975 khá rộng: vườn chùa tại thị xã Thủ Dầu Một rộng 4ha, ruộng chùa ở huyện Bến Cát rộng 28ha. Hiện tổng diện tích chùa Hội Khánh còn 2ha. Năm 2007, 1,7ha đất chùa lọt vào "quy hoạch của thế kỷ XXI", dễ trở thành khu chung cư. Lo ngại rằng công trình xây dựng hiện đại phá vỡ không gian kiến trúc nghệ thuật cổ của tự viện đã được Nhà nước công nhận là di tích lịch sử - văn hoá, nhà chùa bèn gửi đơn đề nghị được giữ lại phần đất. UBND tỉnh Bình Dương chấp thuận đơn đó. Kế tiếp, nhà chùa quyết định xây mới trường Trung cấp Phật học tỉnh Bình Dương mà mái chính là tượng Đức Thích Ca nhập niết bàn.

Công trình văn hoá Phật giáo quy mô được thiết kế bởi điêu khắc gia Trần Quang Thái, kiến trúc sư Phạm Văn Thịnh, kỹ sư xây dựng Trần Văn Pháp. Với nền móng rộng 1.200m², tầng trệt ngôi trường dài 64m, ngang 23m, tạo nên bệ đỡ pho tượng Thích Ca Mâu Ni nằm nghiêng bằng bê tông cốt thép dài 52m, cao 22m, khoảng cách từ vai phải bên dưới đến vai trái phía trên đo được 11m. Bệ tượng còn có 20 bức phù điêu thể hiện cuộc đời của Đức Phật Thích Ca từ lúc đản sinh đến lúc nhập diệt, quanh tượng còn được trang trí bằng 840 cánh hoa sen đắp bằng xi măng. Công ty Phụng Hoàng Gia triển khai thi công công trình độc đáo này với tổng kinh phí 20 tỉ đồng do nhiều đạo hữu thành tâm cúng dường. Điểm qua dàn cột chịu lực cũng đủ thấy công phu: cả thảy gồm 90 cột, mỗi cột có 4 cọc móng, mỗi cột móng dài 16m; đường kính cột lớn nhất là 0,5m. Pho tượng được khởi công thực hiện ngày 12-8-2008 rồi lạc thành ngày 28-3-2010.

Tỉ khâu Huệ Thông giải thích:

- Con số 52m biểu tượng cho ngũ thập nhị vị ⁽⁴⁾, ngũ thập nhị chúng ⁽⁵⁾, và ngũ thập nhị chủng cúng vật ⁽⁶⁾.

Với chiều dài 52m, tượng Phật nhập niết bàn ở chùa Hội Khánh được tổ chức Kỷ lục Việt Nam / Vietkings xác nhận là tượng Phật nằm dài nhất nước ta vào ngày 30-3-2010.

Ngày 31-5-2013, trước sự chứng kiến của đông đảo quan khách cùng tăng ni, Phật tử và dân chúng, ông Biswaroop Roy Chowdhury - Tổng Giám đốc Tổ chức Kỷ lục châu Á - đã đến chùa Hội Khánh trao bằng xác lập kỷ lục "Tượng Phật nằm trên mái chùa dài nhất châu Á" tận tay thượng toạ Thích Huệ Thông. ♥
_________________

(1) Niên hiệu Tự Đức XXXIII nhằm năm Canh Thìn 1880.

(2) Đó là Phạm Thị Hằng (1810 - 1902) chào đời tại làng Gò Công, huyện Tân Hoà, tỉnh Gia Định; nay là huyện Gò Công, tỉnh Tiền Giang. Năm Giáp Thân 1914, Hằng 14 tuổi, Thuận Thiên Cao hoàng hậu của vua Gia Long tuyển triệu về Huế hầu đích tôn là Hoàng trưởng tử Miên Tông. Năm Tân Sửu 1841, Miên Tông lên ngôi trở thành vua Thiệu Trị. Con của vua Thiệu Trị và hoàng hậu Phạm Thị Hằng là Hồng Nhậm chào đời năm Kỷ Sửu 1829, đến năm 1847 lên ngôi trở thành vua Tự Đức. Năm Quý Mùi 1883, vua Tự Đức mất, đề di chiếu tôn mẫu thân làm Từ Dụ Thái hoàng thái hậu. Từ Dụ được ghi chữ Hán 慈裕 vậy mà lâu nay cứ bị phiên âm Từ Dũ.

(3) Tỉ khâu còn được gọi tỉ khưu, tỉ khiêu, tỉ kheo, tì kheo. Chữ Hán ghi 比 丘. Đó là phiên âm danh từ Phạn ngữ: bhikṣu trong Bắc Phạn (Sanskrit) & bhikkhu trong Nam Phạn (Pāli), đọc phích khu, nghĩa gốc là khất sĩ / người ăn xin, nghĩa phát sinh là nam giới xuất gia, sống không nhà, hoạt động chính gồm thiền định và giảng đạo.

(4) 52 quả vị tu chứng gồm Thập Tín, Thập Trụ, Thập Hạnh, Thập Hồi Hướng, Thập Địa, Đẳng Giác, Diệu Giác.

(5) 52 loại chúng sinh ở khắp nơi thấy Phật phóng hào quang mà đến dự pháp hội Niết bàn.

(6) 52 phẩm vật dâng cúng Phật trong pháp hội Niết bàn.

Tượng Phật Thích Ca nhập niết bàn dài 49m trên núi Tà Cú, thị trấn Thuận Nam, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận. 
Ảnh: Phanxipăng

Ngày 30-5-2013, ông Biswaroop Roy Chowdhury - Tổng Giám đốc Tổ chức Kỷ lục châu Á - trao ni sư Thích Nữ Ba La - trụ trì chùa Linh Sơn Trường Thọ - bằng xác lập kỷ lục "Tượng Phật nằm trên đỉnh núi dài nhất châu Á". 
Ảnh: Bồng Sơn

Tượng Phật Thích Ca nhập niết bàn dài 52m trên mái 
trường Trung cấp Phật học tỉnh Bình Dương. 
Ảnh: Phanxipăng

Ngày 31-5-2013, ông Biswaroop Roy Chowdhury - Tổng Giám đốc Tổ chức Kỷ lục châu Á - trao thượng toạ Thích Huệ Thông - trụ trì chùa Hội Khánh - bằng xác lập kỷ lục "Tượng Phật nằm trên mái chùa dài nhất châu Á". 
Ảnh: Liêm Hoa