Chim Việt Cành Nam         [ Trở Về   ]         [ Trang chủ  ]

Tạp bút
"Tôi yêu tiếng nước tôi" 
(bài 2)

lêlành

Sang ta chừng dăm ba năm chứ mấy , anh chàng Joseph Ruelle, người Canada, chẳng những mồm miệng tiếng ta như tép nhảy, lại nói năng hóm hỉnh, tân kỳ đúng kiểu @ như các ...chàng trai thời công nghệ thông tin . Thế mới tự xưng cái tên ta nghe rất được : Dâu - Joe . Từ đó tơi tới được vời đi đóng phim, chọn đứng chung với á hậu Ngọc Oanh làm người dẫn buổi đại yến trịnh trọng hội nghi APEC , đấu hót với nghệ sỹ hài Đức Hải trong Rubic Chat 2009 trên truyền hình thực tế VTV3 . Ấy thế có ai khen sao siêu thế, Dâu " ta " - Joe Canada lại  toe toét khiêm tốn, đúng tính cách Việt, đáp lại rằng nói năng thì cũng được đấy, nhưng sao siêu văn chương như chị Alienor Amisensel kia chứ. 

Chỉ có nghe mấy cái đĩa than ca trù, cô gái Pháp mới ngoài 20 ấy mê như điếu đổ cái thứ nhạc gợi tình nhất thế gian, còn lời rặt những thơ hay của các thi nhân tài hoa, thế là nằng nặc xin nhập môn . Nghe đâu nhờ cái gène lặn của ông nôi - ngoại gì đó, vốn là Tây thuộc địa, nhưng lại thuộc lòng truyện Kiều và mê tiếng hát chèo của các cô gái Thái Bình. Nhưng nhạc sĩ Trần Văn Khê không thể nhận, bởi một tiếng Việt bẻ đôi cũng còn chẳng biết nữa là. Vậy mà chỉ mấy năm sau, khi chấm luận văn thạc sĩ của A. Amisensel, bậc thày âm nhạc học Trần Văn Khê bật khóc, vì cô gái Pháp này đã thật trôi trảy tiếng ta. Có thế cô mới sinh hoạt như một thành viên thực thụ ở câu lạc bộ ca trù Thái Hà, mới sang Lỗ Khê học hát bà Nguyễn Thi Thao , học đàn đáy ông Nguyễn Văn Phúc, được ban xiêm y ca nương chớ. Rồi lại đến Sài Gòn làm tiếp luận văn tiến sĩ về ca trù - hát ả đào - hát cô đầu, nhưng lần này , đã vớị sự hướng dẫn tận tình uyên bác của người cha đỡ đầu Trần Văn Khê !

Anh chàng Dâu - Joe còn kháo ở Pháp bây giờ cũng đã khối em nhỏ biết tiếng Việt rồi đấy. 

Mười mấy năm qua, trường Jean de La Fontaine ở Pháp dạy tiếng Việt như một sinh ngữ bắt buộc, từ lớp đầu đến năm thi tú tài tốt nghiệp. Đương nhiên ông hiệu trưởng Yves Lanchelin phải thuyết lý một cách thuyết phục quyết định táo bạo ấy .. Nhưng nói gi thi nói, cứ phải được phụ huynh thật sự tán đồng và bản thân học sinh thích thú học cái đã. Bằng không, họ nhân danh dân chủ phản ứng chống lại, có mà... Không học chay, học sinh trường Jean de Lafontain tham gia các hoạt động kết nghĩa với trường Amsterdam ở Hà Nội ,  trường Marie Curie ở Saigon , không ngoài mục đích để dễ bề tấn tới, sử dụng mà hơn nữa , biết đâu lại chẳng tạo ra nguồn tài năng tiếp tục tìm hiểu , khám phá cái hay , cái đẹp của tiếng nói hoa mĩ phương Đông này. 

Đầu thế kỉ trước, nhà ngôn ngữ học người Pháp A.G. Haudricourt đã bóc tách cái vỏ ngôn ngữ để thấy cốt cách tiếng ta hệt  tính cách dân tộc Việt mang nó. Là tiếng bản địa văn minh lúa nuớc lưu vực sông Hồng, sông Mã , nhưng không bảo thủ co mình lại mà trải rộng lòng giao lưu, tiếp nhận những yếu tố ngoại lai để phát triển, ngày một hoàn thiện hơn. Sơ khai ban đầu, đâu đã có thanh điệu gì. Dần dà đến thế kỉ thứ VI mới hình thành được ba , mãi tận thời Lý thế kỉ XII mới đủ sáu thanh điệu như ngày nay. Trong khi đó, tiếng Tàu mãi mãi dừng lại ở 4 thanh nhạt nhoà . Đặc sắc nữa là luôn du nhập, nhưng giữ vững bản sắc dân tộc , dứt khoát không chịu lai căng để tiến triển một cách độc lập, hài hòa, uyển chuyển, ngày một khoa học hơn, một phong phú hơn, một hay, một đẹp thêm lên . Đồng hóa các yếu tố Hán bằng cách đổi âm - thiên trời địa đất , đảo vị trí - nhiệt náo thành náo nhiệt, thích phóng thành phóng thích, thay hẳn ngữ nghĩa : phương phi là béo tốt thay vì hoa cỏ thơm tiếng Hán, bồi hồi là bồn chồn thay cho đi đi lại lại trong tiếng Tàu hiện đại; thậm chí tạo hẳn từ mới tiếng Hán không hề có : phi công, sĩ diện...Giờ đây chấp nhận vô thanh đầu âm tiết - đèn pin, kháng sinh pê ni xi lin, pê đan, chứ ba, bốn chục thập niên trước cứ buộc phải chuyển sang hữu thanh cho chuẩn ngữ âm - bánh mì ba tê (pâté), cái bơm ( pompe ) thậm chí một thời ở ngoài bắc - vải bô bơ lin ( popeline ), trong nam - trái bom ( pomme - táo )...

Trưởng khoa tiếng Việt Bae Yang Soo đưa sinh viên trường đại học Hàn quốc Busan sang ta giao lưu, thực tập, tiện thể mang con trai sang ăn tết nguyên đán. Trong không khí vui xuân với chút hơi men quốc lủi làng Vân, Bae Yang Soo khoe đã lập Hội những người yêu tiếng VIệt, và hùng hồ đe rằng hội của ông sẽ " uýnh "bằng võ Taekwondo nội công sâm Cao Ly bất kì kẻ nào dám hỗn hào với tiếng Việt !

lêlành